عوامل مؤثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای آبیاری نوین: رویکردی مبتنی بر درخت تصمیم C5 در شهرستان آق‌قلا

غریب, محمد; قربانی, خلیل; سالاری جزی, میثم; نیرومندفرد, فریبا

doi:10.22098/mmws.2025.18686.1712

عوامل مؤثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای آبیاری نوین: رویکردی مبتنی بر درخت تصمیم C5 در شهرستان آق‌قلا

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

² استاد، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

³ دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

⁴ دانش‌آموخته دکتری علوم و مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

10.22098/mmws.2025.18686.1712

چکیده

با توجه به بحران کمبود منابع آب در بخش کشاورزی، به‌کارگیری سیستم‌های نوین آبیاری به‌عنوان راهکاری مؤثر برای افزایش بهره‌وری آب و ارتقای پایداری تولید مورد توجه قرار گرفته است. موفقیت این طرح‌ها تا حد زیادی به مشارکت فعال کشاورزان وابسته است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در اجرای سیستم‌های نوین آبیاری در شهرستان آق‌قلا است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. جامعه آماری شامل ۶۸ نفر از کشاورزان شهرستان آق‌قلا است که از طریق پرسشنامه به جمع‌آوری داده‌ها پرداخته شد. برای تحلیل داده‌ها و مدل‌سازی روابط میان متغیرها از الگوریتم درخت تصمیم C5 استفاده گردید. یافته‌ها نشان داد بیش از ۹۰ درصد کشاورزان در صورت دریافت حمایت مالی و تضمین خدمات پس از فروش، تمایل به مشارکت در اجرای طرح‌های آبیاری نوین را دارند. مهم‌ترین عوامل مؤثر بر میزان مشارکت در اجرای سیستم‌های نوین آبیاری نوع منبع تأمین آب است. کشاورزانی که از منابع آب مجاز برخوردارند، تمایل به مشارکت در اجرای طرح مذکور را دارند. همچنین وضعیت مالی، آگاهی از مزایای فناوری و حمایت‌های دولتی از متغیرهای پیش‌بینی‌کننده تمایل به مشارکت محسوب می‌شوند. نتایج بیانگر آن است که ترکیب آموزش‌های ترویجی، مشوق‌های اقتصادی و خدمات پس از فروش می‌تواند زمینه‌ساز افزایش اعتماد و مشارکت پایدار کشاورزان در اجرای سیستم‌های نوین آبیاری باشد.

کلیدواژه‌ها