فرسایش بادی به‌عنوان یکی از عوامل اصلی تخریب خاک، تأثیر قابل توجهی بر فعالیت میکروبی خاک در دشت سیستان دارد. مطالعه حاضر در پاییز ۱۴۰۲ با هدف بررسی اثر شدت فرسایش خاک بر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروبی خاک انجام شد. شدت فرسایش در چهار سطح بدون فرسایش، کم، متوسط و شدید دسته‌بندی گردید و نمونه‌برداری از عمق صفر تا ۳۰ سانتی‌متری خاک در چهار منطقه همگن با شرایط فیزیوگرافی مشابه انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت فرسایش، کربن آلی از ۵۳/۰ به ۱۴/۰ درصد، نیتروژن کل از ۰۶۱/۰به ۰۱۲/۰ درصد، پتاسیم قابل جذب از ۶/۱۵۲ به ۵/۶۳ میلی‌گرم در کیلوگرم و فسفر قابل جذب از ۹/۶ به ۵/۱ میلی‌گرم در کیلوگرم کاهش یافت. تخلخل خاک نیز از ۳/۵۵ به ۳۳ درصد افت کرد، در حالی که وزن مخصوص ظاهری از ۱۲/۱ به ۵۴/۱ گرم بر سانتی‌متر مکعب، هدایت الکتریکی از ۰۴/۲ به ۶/۸ دسی‌زیمنس بر متر، کربنات کلسیم از ۹ به ۳/۱۹ درصد و شاخص جذب سدیم از ۹/۳ به ۵/۸ افزایش یافتند. تغییر pH خاک معنی‌دار نبود و خاک‌ها ماهیت نسبتاً خنثی خود را حفظ کردند. شاخص‌های میکروبی شامل فعالیت آنزیم کاتالاز، تنفس پایه و برانگیخته، کربن و نیتروژن زیست‌توده میکروبی و جمعیت میکروارگانیسم‌ها با شدت فرسایش کاهش قابل توجه داشتند. به‌طوری که کربن زیست‌توده میکروبی ۱۷۹ به ۳/۳۹ میلی‌گرم در کیلوگرم و نیتروژن زیست‌توده از ۶/۱۸ به ۲/۳ میلی‌گرم در کیلوگرم کاهش یافت. نسبت C/N زیست‌توده میکروبی تغییر معنی‌دار داشت اما روند مشخصی نشان نداد و سهم نسبی میکروبی خاک در شدت‌های بالا افزایش یافت. همبستگی بین فرسایش و شاخص‌های میکروبی منفی و بسیار قوی بود. یافته‌ها نشان می‌دهند که فرسایش بادی توان اکوسیستم را در حفظ عملکرد و پایداری زیستی محدود می‌کند و مدیریت مناسب خاک برای کاهش فرسایش و حفظ میکروبیوتای خاک ضروری است. این مطالعه می‌تواند راهنمای طراحی برنامه‌های پایدار کشاورزی و حفاظت از اکوسیستم‌های خشک باشد.
صابری, مرتضی , خطیبی, رسول و دهمرده قلعه نو, محمدرضا . (1404). تأثیر فرسایش بادی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک و پاسخ فعالیت میکروبی در پایداری اکوسیستم دشت سیستان. مدل سازی و مدیریت آب و خاک, (), -. doi: 10.22098/mmws.2025.18242.1664
MLA
صابری, مرتضی , , خطیبی, رسول , و دهمرده قلعه نو, محمدرضا . "تأثیر فرسایش بادی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک و پاسخ فعالیت میکروبی در پایداری اکوسیستم دشت سیستان", مدل سازی و مدیریت آب و خاک, , , 1404, -. doi: 10.22098/mmws.2025.18242.1664
HARVARD
صابری, مرتضی, خطیبی, رسول, دهمرده قلعه نو, محمدرضا. (1404). 'تأثیر فرسایش بادی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک و پاسخ فعالیت میکروبی در پایداری اکوسیستم دشت سیستان', مدل سازی و مدیریت آب و خاک, (), pp. -. doi: 10.22098/mmws.2025.18242.1664
CHICAGO
مرتضی صابری , رسول خطیبی و محمدرضا دهمرده قلعه نو, "تأثیر فرسایش بادی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک و پاسخ فعالیت میکروبی در پایداری اکوسیستم دشت سیستان," مدل سازی و مدیریت آب و خاک, (1404): -, doi: 10.22098/mmws.2025.18242.1664
VANCOUVER
صابری, مرتضی, خطیبی, رسول, دهمرده قلعه نو, محمدرضا. تأثیر فرسایش بادی بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک و پاسخ فعالیت میکروبی در پایداری اکوسیستم دشت سیستان. مدل سازی و مدیریت آب و خاک, 1404; (): -. doi: 10.22098/mmws.2025.18242.1664
)