برآورد شار خالص آب سطحی و ارتباط آن با پارامتر های هیدرولوژیکی و اکولوژیکی در حوضه دریاچه ارومیه

طهمورسی, محمد صادق; نیک سخن, محمد حسین; احسانی, امیرهوشنگ

doi:10.22098/mmws.2024.14929.1450

برآورد شار خالص آب سطحی و ارتباط آن با پارامتر های هیدرولوژیکی و اکولوژیکی در حوضه دریاچه ارومیه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

² گروه مهندسی طراحی محیط، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

10.22098/mmws.2024.14929.1450

چکیده

12شار آب خالص (NWF) به عنوان یک عامل مهم در حفظ تعادل هیدرولوژیکی در اکوسیستم‌های خشکی و تعیین نرخ تجدید مخازن آب زیرزمینی نقش دارد. در این تحقیق، از مدل تحلیلی و داده‌های رطوبت خاک سطحی ماهواره SMAP در بازه زمانی 2015 تا 2020 برای تخمین NWF در حوضه آبریز دریاچه ارومیه استفاده شده است. مدل تحلیلی مورد استفاده براساس معادله خطی شده ریچاردز تنظیم شده که دینامیک رطوبت خاک را تحت تأثیر جریان‌های آب نفوذی و گرانشی توضیح می‌دهد. این مدل امکان محاسبه شار آب خالص سطحی را از داده‌های رطوبت خاک فراهم می‌کند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میانه NWF در حدود 0.5 سانتی‌متر در روز است و دامنه بین چارکی (IQR) معمولاً بین 0.5 تا 1.5 سانتی‌متر در روز قرار دارد. تحلیل همبستگی رابطه قابل توجهی بین NWF و متغیرهای محیطی مانند رطوبت خاک (همبستگی 0.57)، شاخص پوشش گیاهی (NDVI) (همبستگی 0.33-) و دمای سطح زمین (LST) (همبستگی 0.57-) را نشان می‌دهد. این تحقیق بر اهمیت مدیریت دقیق منابع آب در حوضه دریاچه ارومیه و استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و ابزارهای مدل‌سازی برای تحلیل و مدیریت منابع آب تأکید دارد. این مطالعه نشان می‌دهد که درک دقیق از تعاملات بین پارامترهای هیدرولوژیکی و اکولوژیکی می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های مدیریتی مؤثر برای حفاظت از منابع آب و اکوسیستم‌های مرتبط کمک کند.

کلیدواژه‌ها