بررسی خصوصیات زیست مهندسی گونه‌های بنه و داغداغان در تثبیت بیولوژیکی دامنه‌ها در ارتباط با شیب (مطالعه موردی‌: جنگل‌کاری‌های حاشیه سد کلان ملایر)

پژوهان, ایمان; مالمیر, معصومه; قاسمی آقباش, فرهاد

doi:10.22098/mmws.2023.11959.1193

بررسی خصوصیات زیست مهندسی گونه‌های بنه و داغداغان در تثبیت بیولوژیکی دامنه‌ها در ارتباط با شیب (مطالعه موردی‌: جنگل‌کاری‌های حاشیه سد کلان ملایر)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

³ دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر

10.22098/mmws.2023.11959.1193

چکیده

فرسایش خاک یک فرآیند طبیعی است که در اثر فعالیت‌های انسانی تشدید می‌شود. از دیدگاه منابع طبیعی فرسایش باعث نابودی خاک‌های حاصلخیز شده و آثار منفی زیادی بر زندگی ساکنان کره زمین داشته است. ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺰان خسارات ناشی از آن ﺗﺎ حد ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﻠﻔﺎت ﺧﺎک، ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب راهبرد‌های ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﺎک دارد‌. با توجه به‌ضرورت و اهمیت کاهش اثرات مخرب فرسایش خاک، در این پژوهش بررسی اثر ریشه گونه‌های بنه و داغداغان در مسلح سازی خاک اطراف سد کلان در 34 کیلومتری جنوب غربی شهرستان ملایر در شیب‌های مختلف مورد بررسی قرارگرفت. برای انجام این مطالعه دو گونه بنه ‌و داغداغان در دو توده مختلف در سه منطقه با شیب کم، متوسط و زیاد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان کشش ریشه گونه داغداغان از بنه بیشتر است، همچنین میزان RAR (نسبت سطح ریشه به سطح خاک) در گونه داغداغان با افزایش شیب بیشتر شده است. رابطه بین قطر و کشش ریشه در مورد گونه‌ها با هم متفاوت است و در گونه داغداغان منفی بود و ببشترین مقدار کشش ریشه مربوط به گونه داغداغان در منطقه 3 با مقدار 51/63 مگاپاسکال و مربوط به ریز ریشه‌هاست و کمترین آن مربوط به گونه بنه در منطقه 2 با 18/8 مگاپاسکال است. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می‌شود با به‌کارگیری گونه‌هایی که باعث افزایش مسلح‌سازی خاک و کاهش میزان فرسایش در محدوده سد می‌شود مانند گونه داغداغان به‌منظور کاستن از میزان فرسایش و افزایش عمر مفید استفاده شود.

کلیدواژه‌ها