تأثیر تغییرات شوری و روش آبیاری بر رشد محصولات گل محمدی و چای ترش در دشت سیستان

جهان تیغ, منصور; جهان تیغ, معین; دهمرده, خداداد; بیات, رضا

doi:10.22098/mmws.2023.12061.1199

تأثیر تغییرات شوری و روش آبیاری بر رشد محصولات گل محمدی و چای ترش در دشت سیستان

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

¹ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان

² دانش آموخته دکتری آبخیزداری دانشگاه گرگان، گرگان، ایران

³ بخش آب و خاک، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران

⁴ پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22098/mmws.2023.12061.1199

چکیده

سیستان به دلیل نداشتن سفره آب زیرزمینی و وابستگی به آب رودخانه هیرمند در افغانستان با بحران بی‌آبی همراه است. ولی دارای آب زیرسطحی شور است که استفاده از آن در بهبود وضعیت منطقه موثر است. هدف از اجرای تحقیق حاضر، بررسی تأثیر تغییرات شوری و روش آبیاری بر رشد محصولات گل محمدی و چای ترش بوده است. با انتخاب 36 واحد‌ آزمایشی و در مرکز هر یک، چاله‌هایی به قطر 50 و عمق60 سانتیمتر حفر شد. تیمارهای پژوهش شامل روش آبیاری (سفالی و قطره‌ای)، سطح شوری (شوری تا1200، شوری تا2200 و شوری تا 3200 میکرو موس بر سانتی‌متر مربع) و نوع گیاه (گل‌محمدی و چای ترش) می‌باشد. این پژوهش در غالب طرح بلوک تصادفی با سه تکرار در ایستگاه کشاورزی زهک اجرا شد. گیاه گل‌محمدی به‌صورت نهال گلدانی و بذر چای ترش در گلخانه کاشته شد. در ابتدا ماهانه 10 لیتر آب در اختیار گیاه قرار گرفت. ارتفاع رشد، تاج‌پوشش، قطر ساقه و تعداد شاخه گیاهان در فصل رشد اندازه‌گیری شد. سه نمونه خاک برداشت و برخی ویژگی‌های آنها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس صفات رشدی گیاهان نشان داد که ارتفاع نهال و قطر ساقه تحت تأثیر سطوح مختلف شوری قرار گرفته، به‌طوری‌که با کاربرد روش ‌آبیاری سفالی ارتفاع و قطر نهال‌ها به‌ترتیب 13و 7/1 درصد بیشتر از روش آبیاری قطره‌ای بود که از لحاظ آماری در سطح یک درصد معنی‌دار (01/0p≤) بود. همچنین یافته‌ها نشان داد که گیاه گل محمدی نسبت به شوری آب، عملکرد رشدی بیشتری نسبت به چای ترش دارد. علاوه بر آن داده‌های تاج پوشش و تعداد شاخه‌ها نشان داد هر چند با هم اختلاف دارند ولی از لحاظ آماری اختلاف معنی‌داری بین آنها وجود ندارد. نتیجه‌گیری می‌شود در آبیاری سفالی به دلیل نفوذ عمقی و توزیع یکسان رطوبت در خاک، از تبخیر آب جلوگیری می‌شود که این عمل سبب افزایش رطوبت اطراف ریشه گیاه شده و همچنین تراوش آب از کوزه به اطراف کاهش درجه حرارت اطراف گیاه را نیز به همراه دارد که این خود رشد مناسب آنرا در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها