شبیه‌سازی تخصیص آب مخزن سد نهند و ارزیابی عملکرد آن تحت سناریوهای تدوین شده در مدل ارزیابی و برنامه‌ریزی آب (WEAP)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

توسعة منابع آب ارتباط مستقیمی با پیشرفت اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف دارد. محدودیت آب‌های شیرین همیشه مردم مناطق مختلف را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. از این‌رو برنامه‌ریزی و مدیریت عرضه و تقاضای منابع آب محدود جزء بخش اجتناب‌ناپذیر هر سیستم کارآمد محسوب می‌شود. در این پژوهش از مدل ارزیابی و برنامه‌ریزی منابع آب (WEAP) جهت برنامه‌ریزی و مدیریت عرضه و تقاضا در مخزن سد نهند واقع در استان آذربایجان‌ شرقی که یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب شهر تبریز محسوب می‌شود، استفاده شد. برای شبیه‌سازی منطقة مورد مطالعه در مدل WEAP از داده‌های تعداد جمعیت شهر تبریز، سرانة مصرف آب شرب به ازای هر نفر، میزان هدررفت آب در شبکة توزیع، دبی ورودی مخزن نهند، اطلاعات سد نهند، میزان سطح زیرکشت و غیره استفاد شد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان تقاضای آب برای دورة آینده (2040-2021) به علت افزایش جمعیت روند صعودی خواهد داشت و از این‌رو منابع موجود در حوضه، توانایی تأمین همة نیازها را نخواهند داشت. یافته‌های تحقیق نشان داد سامانة مورد مطالعه برای دورة آینده (2040-2021) تحت سناریوهای مرجع (ادامة وضع موجود)، SC1 (افزایش جریان ورودی به میزان 10 درصد) و SC2 (کاهش جریان ورودی به میزان 10 درصد) از نقطه نظر تأمین آب مورد نیاز شرب، شهر تبریز به‌ترتیب 1/28، 3/7 و 3/44 درصد و از نقطه نظر تأمین نیاز کشاورزی به‌ترتیب 4/31، 3/18 و 4/44 درصد کمبود را تجربه خواهد کرد. هم‌چنین، با ارزیابی شاخص‌های عملکرد مخزن، مشخص شد که تحت تمامی سناریوها، سامانه با شرط تأمین 100 و 80 درصدی نیازها، با شکست مواجه خواهد شد و لذا مخزن با اعمال سناریوی SC1 نسبت به دو سناریوی دیگر از پایداری بیش‌تری برخوردار خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مدل سازی و مدیریت آب و خاک
دوره 4، شماره 2
خرداد 1403
صفحه 295-310

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 12 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 14 اردیبهشت 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار