تعیین نیاز آبی الگوی کشت غالب دشت اردبیل بر اساس آمارهای به‌روز هواشناسی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار/ گروه مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

یکی از راه‌کارهای مدیریتی، برنامه‌ریزی آبیاری است که اساس آن تعیین نیاز آبی دقیق است. اساس تعیین نیاز آبی در دشت اردبیل استفاده از اطلاعات خروجی نرم‌افزار NETWAT است. اطلاعات این نرم‌افزار به‌دلیل نیاز به به‌روزرسانی اطلاعات اقلیمی، نادیده گرفتن اقلیم‌های کوچک در برخی از دشت‌ها و حوزه‌های آبریز (از جمله در دشت اردبیل)، در نظر نگرفتن برخی کشت‌های مهم در دشت و ایجاد پایگاه‌های اطلاعات جدید در سال‌های اخیر، باید مورد بازبینی مجدد قرار گیرد. این تحقیق در دشت اردبیل و نیاز آبی الگوی کشت غالب دشت شامل محصولات گندم، جو، سیب‌زمینی، یونجه و لوبیا به روش پنمن-مانتیث فائو و توسط نرم‌افزار CROPWAT محاسبه شد. تبخیر و تعرق پتانسیل دشت با استفاده از اطلاعات اقلیمی سه ایستگاه سینوپتیک اردبیل، آبی‌بیگلو و نمین و ایستگاه‌های باران‌سنجی کوزه تپراقی، گیلانده و سامیان استخراج شد. اطلاعات مورد نیاز خاک دشت با استفاده از 22 نقطه در سطح دشت تهیه شد. نتایج نشان داد که پهنه‌بندی نیاز خالص آبیاری، دشت اردبیل را به سه قسمت مجزا از این حیث تقسیم‌بندی می‌کند. قسمت شمال و بخشی از جنوب قسمت پرمصرف، قسمت شرق و جنوب‌شرقی کم مصرف و غرب و بخش‌هایی از مرکز به‌صورت مصرف متوسط تقسیم‌بندی شده است. نتایج نشان داد که اگر برای محصولات گندم، جو، سیب‌زمینی، یونجه و لوبیا، به‌جای استفاده از اطلاعات نقطه‌ای یا منطقه‌ای از میانگین کل دشت استفاده شود، به‌ترتیب در بخش پرمصرف حدود 18، 20، 21، 23 و 22 درصد کم‌آبیاری و در بخش کم‌مصرف حدود 58، 86، 49، 58 و 48 درصد بیش‌آبیاری اتفاق می‌اُفتد. هم‌چنین، نتایج نشان داد که استفاده از اعداد خروجی نرم‌افزار NETWAT باعث کاهش دقت مدیریت آب دشت اردبیل خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مدل سازی و مدیریت آب و خاک
دوره 4، شماره 1
فروردین 1403
صفحه 285-298

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 19 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار