ارزیابی استعداد آلودگی آب‌های زیرزمینی دشت سیرجان با استفاده از شاخص دراستیک و با کاربرد GIS

عباس نژاد, احمد; احمدی افزادی, حسام; عباس نژاد, بهنام

doi:10.22098/mmws.2022.11610.1146

ارزیابی استعداد آلودگی آب‌های زیرزمینی دشت سیرجان با استفاده از شاخص دراستیک و با کاربرد GIS

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

¹ گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان

² دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

³ پژوهشگر پسا دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

10.22098/mmws.2022.11610.1146

چکیده

حفاظت از منابع آب زیرزمینی محدود کشور از اهمیت زیادی برخوردار است و لازم است آبخوان ها از نظر استعداد آلودگی مورد مطالعه قرار گرفته و زون‌های مستعد به آلودگی برای حفاظت بیشتر تفکیک گردند. آبخوان آبرفتی دشت سیرجان، واقع در جنوب استان کرمان، در معرض آلودگی های ناشی از کشاورزی، مناطق مسکونی و صنعتی است. لذا هدف این مطالعه تهیه نقشه آسیب‌پذیری آبخوان دشت سیرجان با استفاده از مدل دراستیک است. بدین منظور ابتدا 7 لایه اطلاعاتی مورد نیاز در GIS تهیه و مقادیر مربوطه رتبه‌بندی شدند. در مرحله بعد، بر اساس دستورالعمل این روش، آن‌ها ادغام گردیده و نقشه مقادیر شاخص دراستیک آبخوان تهیه گردید. در این نقشه، ارقام شاخص بین 60 تا 128 متغیر می‌باشند. با کیفی سازی این نقشه، محدوده‌های با آسیب‌پذیری کم، متوسط و زیاد به دست آمدند. حساسیت سنجی این مدل با روش تغییرات شاخص آسیب‌پذیری و صحت سنجی آن با غلظت نیترات در آب‌های زیرزمینی انجام شد و مورد تائید قرار گرفت. بر اساس این مطالعه، محدوده‌های با آسیب‌پذیری کم، دارای شاخص دراستیک 60 تا 87، در شمال، غرب و مرکز دشت قرار داشته و با سطوح فاقد کاربری انطباق دارند. ولی محدوده‌های با آسیب‌پذیری متوسط، دارای شاخص دراستیک 1/87 تا 100، در شمال، جنوب و بخش‌هایی از غرب دشت واقع‌شده‌اند که آن‌ها هم معمولاً با سطوح فاقد کاربری انطباق دارند. ولی محدوده‌های با آسیب‌پذیری بالا، دارای شاخص دراستیک 1/100 تا 128، به طور عمده با سطوح کشاورزی و مناطق مسکونی مطابقت دارند. لذا، توجه به اصلاح روش‌های کشاورزی، مصرف کودهای نیتراتی کمتر و تسریع در راه‌‌‌اندازی شبکه جمع آوری و تصفیه فاضلاب شهر سیرجان مورد تأکید است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات