1
دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2
سازمان آب و برق خوزستان، گروه برنامه ریزی منابع آب کارون بزرگ، اهواز، ایران
10.22098/mmws.2025.17463.1602
چکیده
اگرچه در نظر گرفتن خصوصیت ناایستایی سری های زمانی در مقایسه با ایستا فرض نمودن آن، منجر به ارتقای برآورد پارامترهای توزیع احتمالاتی متغیر می شود، برتری شبیه سازی ناایستا نسبت به ایستا و بدنبال آن پیش بینی وضعیت در آینده، تحت تاثیر محل و در نتیجه عوامل موثر بر ناایستایی، نتایج متفاوتی بدست داده است. از اینرو در مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نتایج حاصل از شرایط ناایستایی بر پایش خشکسالی، اقدام به مدل‌سازی ناایستای خشکسالی هواشناسی، با شاخص خشکسالی SPIt، با استفاده از مدل تعمیم یافته جمعی پارامترهای مکان، مقیاس و شکل GAMLSS در پنج ایستگاه باران سنجی پل‌زال، بستان، پل‌کهنه، نورآباد و هلیلان، در حوزه آبریز کرخه و مقایسه آن با مدل ایستای شاخص خشکسالی SPI، گردید. دوره زمانی مورد مطالعه، از حداقل 31 ساله (1396-1365) در ایستگاه نورآباد تا حداکثر 52 ساله (1401-1350) در ایستگاه پل‌زال، شامل بارش تجمعی فصل زمستان می‌باشد. نتایج نشان داد تخمین نا ایستای پارامترها، در ایستگاه‌های دارای روند، در مقایسه با تخمین ایستایی در آنها، دارای دقت بیشتری است. بطوریکه تخمین ناایستا، سبب 5، 6 و 1 واحد کاهش مقدار آکاییک بترتیب، در ایستگاهای پل‌زال، بستان و نورآباد، نسبت به شرایط ایستا، گردید. همچنین در نظر گرفتن شرایط ناایستایی در ایستگاه‌های دارای روند، سبب افزایش فراوانی خشکسالی گردید. بطوریکه درصد فراوانی خشکسالی ایستگاه های پل زال، بستان و نورآباد بترتیب از 48، 48 و 43 در حالت ایستا به 52، 52 و 47 درصد در حالت ناایستا، افزایش یافت. این در حالی است که درصد فراوانی خشکسالی های شدید (کلاس D4) در حالت ناایستا در مقایسه با ایستا، کاهش نشان داد. بطوریکه در ایستگاه‌های پل‌زال، بستان و نورآباد، درصد فراوانی خشکسالی های شدید (کلاس D4)، در شرایط نایستا به‌ترتیب صفر، صفر و 4 درصد و در شرایط ایستا به‌ترتیب، 2، 3 و 6 درصد بدست آمد. از اینرو بسته به هدف پایش خشکسالی در مدیریت حوزه های آبریز، مبنی بر اینکه مساله بحرانی ناشی از خشکسالی، فراوانی وقوع یا فراوانی شدیدترین خشکسالی مد نظر باشد، در علیرغم وجود ناایستایی، بترتیب تحلیل ناایستا و ایستا، نتایج توام با ریسک کمتری بدست خواهد داد.
شریفی, محمدرضا , قیصری موزرمی, کامران , زارعی, حیدر و تقیان, مهرداد . (1404). شبیه سازی ناایستای خشکسالی هواشناسی بر مبنای شاخص SPIt با استفاده از مدل تعمیم یافته جمعی پارامترهای مکان، مقیاس و شکل. مدل سازی و مدیریت آب و خاک, (), -. doi: 10.22098/mmws.2025.17463.1602
MLA
شریفی, محمدرضا , , قیصری موزرمی, کامران , , زارعی, حیدر , و تقیان, مهرداد . "شبیه سازی ناایستای خشکسالی هواشناسی بر مبنای شاخص SPIt با استفاده از مدل تعمیم یافته جمعی پارامترهای مکان، مقیاس و شکل", مدل سازی و مدیریت آب و خاک, , , 1404, -. doi: 10.22098/mmws.2025.17463.1602
HARVARD
شریفی, محمدرضا, قیصری موزرمی, کامران, زارعی, حیدر, تقیان, مهرداد. (1404). 'شبیه سازی ناایستای خشکسالی هواشناسی بر مبنای شاخص SPIt با استفاده از مدل تعمیم یافته جمعی پارامترهای مکان، مقیاس و شکل', مدل سازی و مدیریت آب و خاک, (), pp. -. doi: 10.22098/mmws.2025.17463.1602
CHICAGO
محمدرضا شریفی , کامران قیصری موزرمی , حیدر زارعی و مهرداد تقیان, "شبیه سازی ناایستای خشکسالی هواشناسی بر مبنای شاخص SPIt با استفاده از مدل تعمیم یافته جمعی پارامترهای مکان، مقیاس و شکل," مدل سازی و مدیریت آب و خاک, (1404): -, doi: 10.22098/mmws.2025.17463.1602
VANCOUVER
شریفی, محمدرضا, قیصری موزرمی, کامران, زارعی, حیدر, تقیان, مهرداد. شبیه سازی ناایستای خشکسالی هواشناسی بر مبنای شاخص SPIt با استفاده از مدل تعمیم یافته جمعی پارامترهای مکان، مقیاس و شکل. مدل سازی و مدیریت آب و خاک, 1404; (): -. doi: 10.22098/mmws.2025.17463.1602
)