مدل‌سازی مبتنی بر احتمال برای تحلیل کمی ریسک آتش‌سوزی در مناطق حفاظت شده استان گیلان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

10.22098/mmws.2025.16219.1518

چکیده

آتش‌سوزی‌ یکی از آشفتگی‌های اصلی بوم‌سازگان‌های جنگلی است که آثار تخریبی زیادی روی پوشش گیاهی، خاک و آب داشته است. در تحقیق حاضر با استفاده از دادۀ تاریخی آتش‌سوزی (2022-1992) در 20 منطقه حفاظت شده (256488 هکتار) در استان گیلان، طبقه‌بندی‌های اندازه و تکرار آتش‌سوزی با استفاده از مدل‌های فرایند نقطه‌ای (PPMs)، مدل‌سازی‌های احتمال احتراق و احتمال سوختن مبتنی بر شبیه‌ساز FlamMap انجام شد. نتایج توزیع کلاس‌های اندازۀ آتش‌سوزی نشان داد که آتش‌سوزی‌های کمتر از 10 هکتار به‌ترتیب 4/62 و 8/30 درصد از تعداد آتش‌سوزی‌ها و مساحت سوخته‌شده را به‌خود اختصاص داده‌اند. آتش‌سوزی‌های بین 10 تا 50 هکتار به‌ترتیب 8/32 و 2/46 درصد از تعداد آتش‌سوزی‌ها و مساحت سوخته‌شده را شامل شده‌اند. آتش‌سوزی‌های 100-50 هکتار به‌ترتیب 7/2 و 5/14 درصد از تعداد آتش‌سوزی‌ها و مساحت سوخته‌شده را پوشش داده‌اند. در نهایت، یک آتش‌سوزی بیش از 100 هکتار کمتر از 5/0 درصد از تعداد آتش‌سوزی‌ها را شامل شده است، اما به تنهایی 4/8 درصد از مساحت سوخته‌شده را به‌خود اختصاص داده است. توزیع تکرار آتش‌سوزی در منطقه مورد مطالعه از 0 تا 6 متغیر است. 40 درصد از مناطق حفاظت شده هیچ آتش‌سوزی را تجربه نکرده است. 13 درصد از این مناطق 2-1 تکرار آتش‌سوزی داشته‌ند. هم‌چنین، 48 درصد از این مناطق بیش از 2 تکرار آتش‌سوزی داشته‌ند. از نظر احتمال احتراق، 35 درصد از منطقه مورد مطالعه دارای مقادیر خیلی کم و کم، 36 درصد دارای مقادیر متوسط، 18 و 11 درصد به‌ترتیب دارای مقادیر زیاد و خیلی زیاد بودند. از نظر احتمال سوختن، 88 درصد از منطقه مورد مطالعه دارای ارزش‌های کم تا متوسط و 12 درصد دارای مقادیر زیاد و بسیار زیاد بودند. به‌طور کلی، بیشترین رخداد آتش‌سوزی در جنوب و مرکز منطقه مورد مطالعه که پوشیده از جنگل‌های پهن‌برگ متراکم با انباشت زیاد بار ماده‌سوختنی آماده اشتعال در فصل آتش‌سوزی (از اواخر خرداد تا اسفند) است، مشاهده شد که نیازمند امکان‌سنجی برای توسعۀ گزینه‌های مدیریت آتش‌سوزی است. تحقیق حاضر بر ضرورت کاربرد نتایج مدل‌سازی ریسک آتش‌سوزی در پیش‌گیری و مدیریت آتش‌سوزی با هدف حفظ خدمات بوم‌شناختی حاصل از پوشش گیاهی، آب و خاک در استان گیلان و سایر مناطق با شرایط مشابه، تأکید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مدل سازی و مدیریت آب و خاک
دوره 5، شماره 1
1404
صفحه 265-282

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آبان 1403
  • تاریخ بازنگری: 18 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 24 دی 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار