ارزیابی الگوی مکانی تغییرات هیدرومدول آبیاری تحت الگوهای کشت متفاوت در شمال‌غرب ایران

رئوف, مجید; امیرزاده, آرش; مصطفی‌زاده, رئوف

doi:10.22098/mmws.2024.15135.1463

ارزیابی الگوی مکانی تغییرات هیدرومدول آبیاری تحت الگوهای کشت متفاوت در شمال‌غرب ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد/گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

² دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³ دانشیار/گروه منابع طبیعی، پژوهشکده مدیریت آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

10.22098/mmws.2024.15135.1463

چکیده

پروژه‌‌های مربوط به مهندسی آب، نیازمند برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان در مناطق مختلف است. هدف از آین پژوهش بررسی تغییرات مقدار آب مصرفی گیاهان الگوی کشت، برای برخی از مناطق شمال غرب کشور، به‌صورت تابعی از پارامترهای اقلیمی استخراج است. ابتدا پارامتر‌های هواشناسی مربوط به ایستگاه‌های تبریز، کلیبر، پارس‌آباد، گرمی و بوکان، از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. در گام بعدی، با استفاده از نرم‌افزار کراپ وات (معادله FAO56)، تبخیر و تعرق گیاه مرجع چمن، تشعشعات خورشیدی و بارش موثر در ایستگاه‌های مورد نظر استخراج شد. با استفاده از الگوی کشت مناطق مورد نظر، هیدرومدول برای هر ماه محاسبه شد. در مرحله پایانی، با استفاده از معادله ویبول، مقادیر هیدرومدول با دوره بازگشت‌های مختلف برای مناطق مورد نظر استخراج شد. نتایج نشان دادن که میانگین تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه مرجع چمن ایستگاه‌های تبریز، کلیبر، پارس‌آباد، گرمی و بوکان به‌ترتیب 12/4، 03/3، 86/2، 32/3 و 86/3 میلی‌متر بر روز است. میانگین هیدرومدول آبیاری برای مناطق ذکر شده نیز، به‌ترتیب 73/0، 35/0، 6/0، 7/0 و 62/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار به‌دست آمد. با استفاده از تابع تغییرات خطی، با تغییر دوره بازگشت از 2 سال به 200 سال و کاهش احتمال وقوع، مقادیر هیدرومدول آبیاری به‌ترتیب، 109/0، 174/0، 132/0، 189/0 و 078/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار، معادل 88/10، 36/17، 17/13، 38/19 و 78/7 درصد متوسط، افزایش پیدا کرد. هم‌چنین با استفاده از تابع تغییرات نمایی، مقادیر هیدرومدول آبیاری به‌ترتیب، 122/0، 305/0، 159/0، 271/0 و 1/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار، معادل 23/12، 5/30، 82/15، 09/27 و 04/9 درصد متوسط، افزایش پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها