بررسی رفتار هیدروژئولوژیکی گسل سبزواران با استفاده از داده‌های سطح آب‌زیرزمینی، پارامترهای کیفی و ایزوتوپ‌های محیطی (18O،3H و14C )

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران.

10.22098/mmws.2024.14759.1433

چکیده

گسل‌ها یکی از مهمترین ساختارهای زمین‌شناسی هستند که هندسه آبخوان، جریان آب‌زیرزمینی و کیفیت آب را تحت تاثیر قرار می‌دهند. گسل‌ها در مناطق مختلف، رفتارهای هیدروژئولوژیکی متفاوتی دارند. آن‌ها می‌توانند باعث تسهیل جریان آب‌زیرزمینی شده و یا این‌که مانعی در مقابل جریان آب در آبخوان ایجاد کنند. گسل سبزواران یک گسل امتدادلغز با امتدادی شمالی – جنوبی است که آبخوان آبرفتی دشت جیرفت را تحت تاثیر قرار داده است. در این مطالعه رفتار هیدروژئولوژیکی این گسل بررسی شده است. به این منظور از داده‌های مختلفی مانند داده‌های سطح آب‌زیرزمینی، داده‌های کیفیت منابع آب‌زیرزمینی و نتایج حاصل از اندازه‌گیری ایزوتوپ‌های محیطی (اکسیژن‌18، تریتیم و کربن‌14) استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که گسل سبزواران تأثیر عمده‌ای بر ویژگی‌های هیدروژئولوژیکی آبخوان دشت جیرفت دارد. تغییرات شدیدی در عمق سنگ‌بستر و ضخامت آبخوان در اثر عملکرد گسل رخ داده است. جابجایی لایه‌ها توسط گسل باعث کاهش ضخامت آبخوان در حاشیه غربی دشت جیرفت شده است. تفاوت عمق برخورد به سطح آب‌زیرزمینی و شیب هیدرولیکی در اطراف گسل کاملاً مشهود است. ناهنجاری‌هایی در تغییرات مکانی پارامترهای کیفی مانند هدایت الکتریکی و غلظت یون‌هایی مانند سولفات و کلراید در امتداد گسل مشاهده می‌شود. محتوی ایزوتوپی آب‌زیرزمینی نیز در اطراف گسل با مناطق اطراف آن متفاوت است. نتایج حاصل از این تحقیق موید این است که گسل سبزواران مانند یک مانع هیدرولیکی عمل کرده و باعث جریان آب‌زیرزمینی در مسیری موازی با امتداد گسل شده است. بالاآمدگی رسوبات ریزدانه و صعود آب‌زیرزمینی توسط گسل عامل اصلی افزایش املاح در امتداد گسل سبزواران است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1403
  • تاریخ دریافت: 08 اسفند 1402
  • تاریخ بازنگری: 20 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1403