بهره‌گیری از روش‌های تحلیل آب‌نمود جهت برآورد جریان پایه (مطالعه موردی: حوزه آبخیز رودخانه سیلاخور- رحیم‌آباد)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی مهندسی منابع طبیعی مرتع و آبخیزداری،دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه لرستان،خرم آباد

2 گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه لرستان، خرم آباد ، ایران

چکیده

بخش مهمی از جریان رودخانه‌های دائمی از آب‌های زیرزمینی نشأت می‌گیرد. تغییراتی که به‌واسطه‌ی عوامل طبیعی و انسانی در آبخیز ایجاد می‌شود نشان‌دهنده‌ی تغییرات فیزیکی و سوء مدیریت مصنوعی منابع آبی است. این موقعیت‌ها سهم آب زیرزمینی در جریان آب رودخانه را تغییر می‌دهد. بنابراین، درک جریان پایه، موجب می‌شود تا بتوان پتانسیل و پویایی سیستم آب زیرزمینی را شناسایی کرد. هدف اصلی این تحقیق برآورد جریان پایه با استفاده از چندین روش تحلیل آب‌نمود است. پژوهش حاضر شامل تخمین جریان پایه از داده‌های جریان روزانه با استفاده از تکنیک منحنی تداوم جریان (FDC)، ابزار تحلیل آب‌نمود مبتنی بر وب (WHAT) و برنامه شاخص Baseflow (BFI+) می‌باشد. به همین منظور داده‌های روزانه دبی جریان و بارش از سازمان آب منطقه‌ای استان لرستان دریافت شد. سری زمانی داده‌ها برای دبی جریان و بارش از سال 1388 تا 1399 انتخاب شد. نتایج تجزیه‌وتحلیل نشان داد که اکثر تکنیک‌های فیلتر خودکار مورداستفاده با پارامترهای فرضی، جریان پایه بالاتر از میانگین را در مقایسه با FDC تخمین زده‌اند. علاوه بر این، تجزیه‌وتحلیل FDC سهم ذخیره زیرزمینی در جریان رودخانه را کمتر از میانگین نشان داد. مقادیر BFI برای رودخانه‌ی رحیم‌آباد متناسب است و برای کل آبخیز، حدود 45 درصد تخمین زده می‌شود. درنهایت نیز با استفاده از مقایسه‌ی میانگین جرین پایه، روش‌های اصلاح‌شده RDF (یک پارامتر و دو پارامتر)، IHACRES، BF-BFLOW، BF-Chapman و BF-Furey برای کل آبخیز به‌عنوان الگوریتم‌های مناسب برای برآورد جریان پایه انتخاب شدند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، می‌توان در سال‌های بعد با داشتن آمار روزانه‌ی دبی، از روش‌های فوق‌الذکر برای جداسازی آب پایه استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 13 فروردین 1403
  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 13 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 13 فروردین 1403