تأثیر واحدهای سنگی و نقش سیالات گرمابی بر غلظت عناصر در منابع آب زیرزمینی منطقه جنوب ‌شرق سلماس

آقازاده, نصرت; پاشایی, توحید; درخشی, مرتضی

doi:10.22098/mmws.2024.13944.1374

تأثیر واحدهای سنگی و نقش سیالات گرمابی بر غلظت عناصر در منابع آب زیرزمینی منطقه جنوب ‌شرق سلماس

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین شناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

10.22098/mmws.2024.13944.1374

چکیده

ویژگی های هیدروژئوشیمیایی اطلاعات زیادی در خصوص منشاء آب، تاثیر سنگ های دربرگیرنده، فرآیندهای هیدروشیمیایی غالب و غیره ارائه می دهد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر واحدهای سنگی مختلف و نقش سیالات گرمابی بر افزایش غلظت عناصر در منابع آب زیرزمینی منطقه جنوب‌شرق سلماس می‌باشد. به این منظور از منابع آب زیرزمینی انتخابی نمونه‌برداری صورت گرفت و بر اساس نتایج حاصل از تجزیه‌ی شیمیایی نمونه‌ها به بررسی تأثیر واحدهای سنگی و سیالات گرمابی پرداخته شد. مطالعات هیدروشیمی نشان داد که منابع آب‌ زیرزمینی منطقه مورد مطالعه عمدتاً دارای تیپ Ca-HCO3 و Na-HCO3 بوده و غلظت برخی از عناصر در ترکیب شیمیایی آن‌ها نسبت به آب‌های معمولی بسیار بالاتر است، به طوری که غلظت آرسنیک و بور در برخی از نمونه‌ها به ترتیب به 6320 میکروگرم بر لیتر و 644 میلی‌گرم بر لیتر می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سنگ‌های دگرگونی رخنمون یافته در منطقه (شامل شیست، آمفیبولیت و به خصوص گنایس‌های تورمالین‌دار) به دلیل رهاسازی عنصر بور(B) از کانی‌های تورمالین و میکا بر افزایش غلظت این عنصر در منابع آب درگیر تأثیرگذار بوده‌اند. بعلاوه، در محل‌هایی‌ نظیر چشمه‌ آبگرم ایستی‌سو به دلیل حضور توده‌های گرم ماگمایی در اعماق، پتانسیل بسیار بالایی برای ورود برخی عناصر به منابع آبی دیده می‌شود. به طوری‌که بالا بودن غلظت برخی از عناصر شاخص از قبیل As، W، B و Cl می‌تواند به جدایش آن‌ها از سیستم ماگمایی و گرمابی مرتبط باشد، که این امر منجر به ایجاد آلودگی گسترده در آب‌های گرم و سطحی منطقه شده است.

کلیدواژه‌ها