استفاده از شاخص CR در طراحی بهینة سیستم آبیاری ردیفی با مدل SIRMOD

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 استاد، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

4 دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

امروزه بحران آب از نگرانی‌‌های بسیار جدی در جهان به‌‌شمار می‌‌رود و به‌همین جهت صرفه‌‌جویی در مقدار آب مصرفی در کشاورزی که بیش‌ترین تلفات آب را می‌‌تواند داشته باشد، امری ضروری است. با تحقیق روی راندمان آبیاری سطحی و ارائه راه‌‌حل‌های مناسب می‌توان باعث کاهش تلفات ناشی از آبیاری و در پی آن افزایش راندمان آبیاری شیاری شد. به ‌این منظور از مدل SIRMOD که توانایی شبیه‌سازی هیدرولیک آبیاری سطحی را دارد جهت به‌دست آوردن ضریبی تحت ‌عنوان CR (نسبت زمان قطع جریان به زمان پیشروی) استفاده شد و در پی آن نمودار‌‌هایی بر اساس بافت خاک، دبی، طول مزرعه و ضریب CR به‌‌دست‌‌ آمد که می‌توان از آن‌ها جهت بهبود و سهولت طراحی سامانه‌های آبیاری جویچه‌ای و افزایش بازده کارایی مصرف آب آبیاری، استفاده نمود. در این تحقیق ابتدا ارزیابی سیسستم آبیاری ردیفی با سه نرخ جریان ورودی 5/0، 8/0 و 15/1 لیتر بر ثانیه در مزرعة دانشکدة کشاورزی دانشگاه بیرجند صورت پذیرفت. سپس، برای اطمینان از درست بودن عملیات شبیه‌سازی و نتایج خروجی، مدل SIRMOD مورد واسنجی و صحت‌سنجی قرارگرفت. در ادامه با استفاده از مدل SIRMOD ضرایب CR بهینه برای سامانة آبیاری جویچه‌ای با چهار طول مختلف و خاک‌هایی با بافت لومی-شنی به‌دست آمد که نتایج حاصل از شبیه‌سازی آن‌ها برای نرخ ورودی جریان 5/0 لیتر بر ثانیه، شامل ضریب CR برابر 7/5 برای طول 100 متر، 47/4 برای طول 120 متر، 05/3 برای طول 150 متر و 25/1 برای طول 200 متر بودند. هم‌چنین، برای نرخ ورودی جریان برابر 8/0 لیتر بر ثانیه ضرایب CR بهینه برابر بودند با 95/5 برای طول 100 متر، 24/5 برای طول 120 متر، 19/4 برای طول 150 متر و 73/2 برای طول 200 متر و برای نرخ ورودی جریان مساوی با 15/1 لیتر بر ثانیه نیز ضرایب CR بهینه به‌ترتیب برای طول‌های 100، 120، 150 و 200 متر برابر با 9/5، 05/5، 5/4 و 58/3 بودند که در این بین بهترین راندمان کاربرد آب در مزرعه (57/92 درصد) مربوط به نرخ ورودی جریان 5/0 لیتر بر ثانیه و طول 200 متر، زمان قطع جریان 335 دقیقه و ضریب CR برابر 25/1 بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abbasi, F., Sohrab, F., & Abbasi, N. (2016). Evaluation of irrigation efficiencies in Iran. Irrigation and Drainage Structures Engineering Research, 17(67), 113-120. doi:10.22092/aridse.2017.109617. [In Persian]
Anwar, A.A., Ahmad, W., Bhatti, M.T., & Haq, Z.U. (2016). The potential of precision surface irrigation in the Indus Basin irrigation system. Irrigation Science, 34, 379–396. doi:10.1007/s00271-016-0509-5
Azad, N., Rezaerdinejad, V., Besharat, S., Behmanesh, J., & Sadraddini, A.A. (2017). Optimization of surge irrigation system based on irrigation and furrow geometric variables using SIRMOD model. Water and Irrigation Management, 7(1), 151-166. doi:10.22059/jwim.2018.65500. [In Persian]
Behbehani, M.R., & Babazadeh, H.. (2005). Field Evaluation Of Surface Irrigation Model (Sirmod)(Case Study In Furrow Irrigation). Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources, 12(2), 1-10. [In Persian].
Dehghanian, M., Foroghi, I., & Bafkar, A. (2015). Comparison of surface irrigation simulation and evaluation with WinSRFR software and SIRMOD software. The third Scientific Research Congress for the Development and Promotion of Agricultural Sciences, Natural Resources and Environment of Iran, Association for the Development and Promotion of Basic Sciences and Techniques, Tehran. [In Persian]
Gharemohamadlou, H., Rezaverdinejad, V., Lalehzari, R., & Azad, N. (2020). Multiobjective optimization of closed-end border irrigation performance using WinSRFR and genetic algorithm (Case study: Ramshir Irrigation and Drainage Network). Iranian Journal of Soil and Water Research, 51(2), 427-440. doi:10.22059/ijswr.2019.288589.668311. [In Persian].
Ghavamsaeidi Noghabi, S., Yaghoobzadeh, M., Shahidi, A., Hammami, H., & Kalanaki, M. (2020). Evaluation of DSSAT v4.7 model in simulation of phenological stages and wheat yield of anfarm 4 under different irrigation levels. Iranian Journal of Irrigation & Drainage, 14(2), 548-558. doi:20.1001.1.
20087942.1399.14.2.16.1
. [In Persian]
Michel, D. (2017). Iran’s Impending Water Crisis. Water, Security and US Foreign Policy. Pp. 168. doi:10.4324/9781315168272-10
Mohammadi Soleimani, E., & Shabani Rouchi, Z. (2014). The water crisis in Iran. The Second National Conference on Sustainable Agriculture and Natural Resources, Tehran. [In Persian]
Paziresh Qahfarkhi, R. (2012). Evaluation of SIRMOD software in the simulation of furrow irrigation under corn cultivation (case study: Shahneshin Harchagan region). M.Sc. Thesis. Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. [In Persian]
Rahmani Aliabadi, S., Tavousi, M., & Golkar Hamzai, Yazd, H.R. (2016). Evaluation of furrow irrigation efficiency with SIRMOD and WinSRFR software. Comprehensive Conference on Agriculture of Natural Resources and Sustainable Environment, Tehran. [In Persian].
Saatsaz, M., (2019). A historical investigation on water resources management in Iran. Environment, Development and Sustainability, 1-37. doi:10.1007/s10668-018-00307
Salahou, M.K., Jiao, X., & Lü, H. (2018). Border irrigation performance with distance-based cut-off. Agricultural Water Management, 201, 27-37. doi:10.1016/j.agwat.2018.01.014
Walker, W.R., & Skogerboe, G.V. (1987). Surface irrigation: Theory and practice. Englewood Cliffs, NJ, USA: Prentice-Hall Inc. xiii, 386p.
Worqlul, A. W., Dile, Y. T., Jeong, J., Adimassu, Z., Lefore, N., Gerik, T., Srinivasan, R., & Clarke, N. 2019. Effect of climate change on land suitability for surface irrigation and irrigation potential of the shallow groundwater in Ghana. Computers and Electronics in Agriculture, 157, 110-125. doi:10.1016/j.
compag.2018.12.040