ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر طبقه‌بندی اقلیمی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 استاد/مهندسی آب - دانشکده کشاورزی - دانشگاه تبریز

چکیده

موضوع تغییر اقلیم بـه‌دلیل پیامدهای آن بر تمام ابعاد زندگی بشری، یکی از مباحث مهمی محسوب می‌شود که بررسی تاثیرات مختلف آن علاقه‌مندی فراوانی میان محققان و پژوهشگران به‌وجود آورده است. تاثیرات تغییر اقلیم میتواند باعث افزایش یا کاهش در سطح یک منطقة اقلیمی شده و در نتیجه موجب جابجایی مناطق اقلیمی گردد. هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر طبقه‌بندی اقلیمی ایران است. در این تحقیق از داده‌های 120 ایستگاه سینوپتیک در دورۀ آماری 2022-1993 استفاده شده است. به‌منظور بررسی تاثیرات تغییر اقلیم در دوره‌های آتی، برونداد مدل CanESM2 از سری مدل‌های CMIP5 تحت دو سناریوی RCP2/6 و RCP8/5 مورد استفاده قرار گرفته و مقیاس‌کاهی با مدل LARS-WG انجام شده است. باتوجه به نتایج، قسمت اعظم ایران (49/90 درصد) اقلیمی خشک و نیمه‌خشک دارد، به‌طوری که اقلیم خشک 82/68 درصد و اقلیم نیمه‌خشک 97/21 درصد از آن را تشکیل می‌دهند. بنابراین باید ایران را از نظر اقلیمی کشوری خشک و نیمه‌خشک نامید. با بررسی تاثیرات تغییر اقلیم مشاهده می‌شود که در دوره‌های آتی میزان بارش و دمای میانگین سالانه افزایش خواهد یافت و این افزایش تحت سناریوی RCP8/5 بیشتر از سناریوی RCP2/6 خواهد بود. بررسی طبقه‌بندی اقلیمی ایران در دوره‌های آتی نشان می‌دهد که بیشتر مساحت ایران در اقلیم خشک و نیمه‌خشک باقی خواهد ماند. مجموع اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک در دورۀ 2041-2020 و تحت سناریوی RCP2/6 به کمترین میزان خود خواهد رسید و پس از آن، دوباره این اقلیم‌ها گسترش خواهند یافت. طبق سناریوی RCP8/5 در دوره‌های 2021-2040، 2041-2060 و 2080-2061 مجموع مساحت اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک کاهشی خواهد بود اما پس از آن و در دورۀ 2100-2081 این روند برعکس شده و افزایش این اقلیم‌ها را شاهد خواهیم بود. باتوجه به نتایج این پژوهش و طبق پیش‌نگری انجام یافته، هرچند که طبق سناریوهای انتشار متفاوت، تفاوت در مساحت طبقه‌های مختلف دیده میشود، اما در آینده نیز همچنان طبقه‌های اقلیمی خشک و نیمه‌خشک قسمت اعظم ایران را تشکیل خواهند داد. نتایج این تحقیق مخصوصاً به‌دلیل قرارگیری ایران در اقلیم خشک و نیمه‌خشک، لزوم توجه به پدیدۀ تغییر اقلیم و ضرورت توجه صاحب‌نظران و برنامه‌ریزان کلان کشوری به تاثیرات پدیدۀ تغییر اقلیم را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 26 اردیبهشت 1402
  • تاریخ دریافت: 01 اردیبهشت 1402
  • تاریخ بازنگری: 26 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 26 اردیبهشت 1402