بهینه‌سازی دور آبیاری و مقدار سوپرجاذب در کشت گیاه نعناع فلفلی با استفاده از مدل‌سازی سطح-پاسخ

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج

چکیده

واکنش گیاه دارویی نعناع فلفلی به مقادیر پایین و بالای آب سبب می‌شود تا حساسیت زیادی نسبت به تأمین رطوبت آن معطوف شود. با توجه به اینکه مقدار رطوبت بر خصوصیات ریشه، اندام‌های هوایی و کیفیت این گیاه مؤثر است، تعیین حدود بهینه عوامل مؤثر بر تأمین رطوبت ناحیه توسعه ریشه از اهمیت بسیاری برخوردار است. لذا، در این تحقیق با استفاده از روش سطح-پاسخ به بهینه‌سازی دور آبیاری و مقدار سوپرجاذب‌ برای دستیابی به حداکثر عملکرد کمی و کیفی در این گیاه پرداخته شد. بدین منظور سطوح پایین (1-) و بالای (1+) هر دو عامل به ترتیب در محدوده‌های 6-2 روز و 2-0 درصد در محل گلخانه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در شهرستان کرج در سال 1398 مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل رگرسیونی مورد استفاده برای پیش‌بینی کلیه صفات دچار خطای کم‌برآوردی (0/0≥ MBE) شد. دقت این مدل برای پیش‌بینی کلیه صفات مورد مطالعه در محدوده‌ی عالی (1/0≥ NRMSE≥0/0) قرار داشت. افزایش دور آبیاری سبب کاهش صفات وزن و طول ریشه و وزن اندام هوایی شد. کاهش دور آبیاری تا محدوده‌ی 8/0+ (6/5 روز) سبب افزایش درصد اسانس و تا محدوده‌ی 5/0+ (5 روز) سبب افزایش بهره‌وری آب شد. پس از آن، هر دو پارامتر کاهش یافتند. افزایش مقدار سوپرجاذب سبب کاهش کلیه صفات به جز بهره‌وری آب شد. این پارامتر تا محدوده‌ی 3/0- (3/0 درصد) مصرف سوپرجاذب از بهره‌وری آب بالایی برخوردار بود ولی با افزایش مقادیر بیشتر سوپرجاذب از مقدار آن کاسته شد. در مجموع، بهینه‌سازی کلیه پارامترهای مستقل نشان داد که مصرف 3/0 درصد سوپرجاذب و رعایت دور آبیاری سه روز سبب دستیابی به بیشترین مقدار برای وزن ریشه (1/1 کیلوگرم بر مترمربع)، طول ریشه (4/32 سانتی‌متر)، وزن اندام هوایی (02/1 کیلوگرم بر مترمربع)، اسانس (2/1 درصد) و بهره‌وری آب (8/2 کیلوگرم بر مترمربع) می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 25 اردیبهشت 1402
  • تاریخ دریافت: 19 فروردین 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1402