اثر بیوچار کنوکارپوس بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی خاک آهکی تحت کشت ذرّت

فرخیان فیروزی, احمد; بی ریا, میلاد; معزی, عبدالامیر; راهنما, افراسیاب

doi:10.22098/mmws.2023.12233.1217

اثر بیوچار کنوکارپوس بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی خاک آهکی تحت کشت ذرّت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

² دانشجوی دکتر مدیریت حاصلخیزی و زیست فناوری خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

³ استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

⁴ دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22098/mmws.2023.12233.1217

چکیده

بیوچار یک اصلاح کننده خاک است که از گرماکافت بقایای آلی تولید شده و نه تنها با بهبود کیفیت خاک پایداری آن را افزایش می‌دهد بلکه رشد گیاه را نیز تحریک می‌کند. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر کاربرد بیوچار تولید‌شده از بقایای کنوکارپوس (Conocarpus erectus) به‌عنوان اصلاح کننده بر برخی ویژگی‌های مکانیکی خاک شامل مقاومت برشی (SS)، ضریب انبساط و انقباض‌پذیری (COLE) و حدود پایایی خاک شامل حد روانی (LL)، حد خمیرایی (PL) و شاخص خمیرایی (PI) و هم‌چنین برخی ویژگی‌های فیزیکی خاک مانند جرم مخصوص ظاهری (BD) و نگهداشت رطوبت بوده است. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. سطوح صفر، سه و شش تن در هکتار بیوچار کنوکارپوس انتخاب و به کرت‌هایی با ابعاد 3×2 متر افزوده شد. بیوچار به روش گرماکافت آهسته و در دمای 550 درجه سلسیوس تهیه گردید. پس از تهیه و آماده‌سازی خاک، تیمارها در کرت‌های مورد پژوهش، در رطوبت 70 درصد ظرفیت مزرعه برای 3 ماه نگه‌داری شدند. سپس گیاه ذرّت کشت و پس از مدّت سه ماه برداشت شدند. ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی شامل تخلخل، گنجایش هوای خاک (SAC)، BD، FC، PWP، AWC، SS، COLE، LL، PL و PI اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد، تمامی تیمارهای بیوچار به‌طور معنی‌داری (P<0.01) سبب کاهش SS و COLE و افزایش LL، PL و PI خاک شدند. کاربرد تیمار شش درصد بیوچار در مقایسه با شاهد مقدار SS و COLE را به ترتیب 7/34 و 95/36 درصد کاهش و مقدار LL ، PL و PI را به ترتیب ، 4/77، 70، 6/71 درصد افزایش داد. نتایج نشان داد افزودن سطح شش درصد بیوچار به خاک مقدار تخلخل، SAC ، FC ، PWP ، AWC را به ترتیب 70، 7/13، 2/6، 5 و 8 درصد در مقایسه با شاهد افزایش داد؛ در‌حالی‌که سبب کاهش معنادار BD خاک شد. نتایج این پژوهش نشان داد در مناطق خشک و نیمه خشک مانند استان خوزستان که با مسئله‌ی کمبود منابع آب و موادّ آلی مواجه است، بیوچار کنوکارپوس می‌تواند اصلاح‌کننده‌ای مناسب برای بهبود کیفیت ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی خاک باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات