بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی بر دما، بارندگی و منحنی‌های شدت- مدت- فراوانی در مناطق خشک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کاشان)

قضاوی, رضا; فرهناکیان, زهرا; دخانی, سیامک; امیدوار, ابراهیم

doi:10.22098/mmws.2023.12570.1254

بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی بر دما، بارندگی و منحنی‌های شدت- مدت- فراوانی در مناطق خشک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کاشان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کاشان

² گروه مهخندسی طبیت، دانشکده منابع طبیی، دانشگاه کاشان

³ گروه مهندسی طبیعت، ئانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کاشان

⁴ هیات علمی دانشگاه کاشان

10.22098/mmws.2023.12570.1254

چکیده

یکی از ابزارهای برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب، منحنی‌های شدت- مدت- فراوانی (IDF) است و استخراج این منحنی ها بر اساس شرایط اقلیمی در هر زمان، کارکرد مهمی در پیش‌بینی احتمالات آینده دارد و می‌تواند به اقدامات مناسب در مواجه با تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی ناشی از آن منجر شود. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر تغیرات اقلیمی آینده بر منحنی های شدت مدت فراوانی در مناطق خشک است. جهت انجام این مطالعه، تغییرات اقلیمی ایستگاه کاشان با اسستفاده از مدل لارس برای سه دوره (2011-2030)، (2031-2050)و (2051-2070) ریزمقیاس نمائی شد. سپس اثر این تغییرات اقلیمی بر منحنی‌های IDF در ایستگاه سینوپتیک کاشان با استفاده از رابطه قهرمان- آبخضر مورد بررسی قرارگرفت. نتایج مدل لارس نشان داد که در سناریو 5/4 برای هر سه دوره (2011-2030)، (2031-2050)و (2051-2070) مقدار بارش سالانه در ایستگاه مورد مطالعه افزایشی خواهد بود و در بقیه سناریوها مقدار بارش کاهشی است. مقدار دمای حداقل سالانه و حداکثر سالانه نیز نسبت به دوره پایه تحت سناریوهای مختلف 6/2، 5/4و 5/8 در دوره های (2070-2011) نسبت به دوره پایه روندی افزایشی داشته است. به طوری‌که در مقیاس سالانه بیش‌ترین افزایش دمای حداقل و حداکثر سالانه تحت سناریو 5/8 پیش بینی شده است. همچنین شدت بارندگی در دوره بازگشت‌های 2 ساله تحت سناریو 6/2 در همه دوره‌های (2011-2070) و تحت سناریو 5/8 در دوره‌های (2031-2050) و (2051-2070) نسبت به دوره پایه روندی کاهشی دارد، ولی در سایر دوره بازگشت‌های 5، 10، 25، 50و 100ساله در پایه زمانی (17/0، 33/0، 5/0، 1، 2، 4، 8، 12و 24ساعت) روند افزایشی پیش بینی شده است. نتایج حاصل از مقایسه منحنی‌های شدت مدت فراوانی نشان داد که تغییرات اقلیمی باعث تغییر شکل منحنی های شدت مدت فراوانی منطقه خواهد شد، بطوری که بین میانگین شدت‌های بارش با زمان پایه 17/0 تا 24 ساعت در دوره پایه و شدت‌های محاسبه شده تحت سناریوهای مختلف تفاوت معنی دار وجود دارد (01/0P<). بر اساس نتایج حاصل، تاثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات بارش های کوتاه مدت بیشتر است، به طوری که شدت این بارش ها افزایش بیشتری نسبت به بارش های بلند مدت خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها