ارزیابی مزرعه‌ای و تحلیل سامانه‌های آبیاری نواری با نرم‌افزار WinSRFR (مطالعه موردی: مزارع گندم دشت ارومیه)

زاهدپور یگانه, حسین; خورسند, افشین; رضاوردی نژاد, وحید; دهقانی سانیج, حسین

doi:10.22098/mmws.2023.13497.1342

ارزیابی مزرعه‌ای و تحلیل سامانه‌های آبیاری نواری با نرم‌افزار WinSRFR (مطالعه موردی: مزارع گندم دشت ارومیه)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آذربایجان شرقی، مراغه، ایران

² محقق، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

³ دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی آب

⁴ دانشیار مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

10.22098/mmws.2023.13497.1342

چکیده

مسئلة اصلی روش‌های آبیاری سطحی، پایین بودن راندمان آبیاری است که عمدتاً از ضعف مدیریت و طراحی نامناسب ناشی می‌شود. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی و تحلیل عملکرد سیستم آبیاری نواری، آزمایش‌های مزرعه‌ای تحت کشت گندم انجام شد. برای به‌دست آوردن داده‌های مزرعه‌ای، پنج مزرعه تحت کشت گندم به مساحت 4/3 هکتار که به روش آبیاری نواری انتها بسته آبیاری می‌شدند، در نظر گرفته شد. جمعاً 15 ارزیابی انجام شد و اکثر پارامترهای آب و خاک برای این منظور برداشت شد. نرم‌افزار آبیاری سطحی WinSRFR با استفاده از اطلاعات مزرعه‌ای بر اساس روش حل اینرسی- صفر واسنجی و ارزیابی شد. نتایج نشان داد نرم‌افزار WinSRFR در شبیه‌سازی آبیاری نواری انتها بسته از کارایی خوبی برخوردار است. متوسط راندمان اندازه‌گیری شده در مزارع، 58/23 درصد و پیش‌بینی شده توسط مدل، 87/22 درصد برآورد شد. هم‌چنین، متوسط خطای ریشة‌ میانگین مربعات خطای نرمال (NRMSE) برابر 07/7 درصد به‌دست آمد. نرم‌افزار WinSRFR با ضریب تبیین (R2) 6/99 درصد، شاخص توافق ویلموت (d) 83/99 درصد و خطای ریشة‌ میانگین مربعات خطای نرمال (NRMSE) کم‌تر از 41/6 درصد توانست پیشروی را به بهترین حالت، شبیه‌سازی نماید. طبق نتایج به‌دست آمده، نرم‌افزار WinSRFR از توانایی کافی در شبیه‌سازی روش کاهش جریان برخوردار نیست. هم‌چنین، عدم آگاهی کشاورزان از نحوة صحیح مدیریت آبیاری، بیش آبیاری با دور کم، باعث تلفات نفوذ عمقی آب از ناحیة ریشه‌ها شده و اصلی‌ترین عامل کاهش راندمان آبیاری سطحی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات