تأثیر آبیاری شیرابه محل دفن زباله بر خصوصیات مختلف خاک و تغذیه گیاه: مطالعه مروری

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

چکیده

چکیده

شیرابه محل دفن زباله نوعی پساب با ترکیب پیچیده است که غنی از عناصر غذایی نظیر نیتروژن و املاح بالا مانند سدیم و کلر بوده که به‌دلیل اثرات مثبت و منفی آن بر محیط‌زیست در سراسر جهان مورد توجه ویژه است. همچنین به‌دلیل اینکه در مناطق خشک و نیمه‌خشک آب یک فاکتور محدودکننده در گسترش کشاورزی و افزایش تولیدات آن محسوب می‌شود، استفاده از شیرابه زباله در این مناطق می‌تواند راهکاری مناسب برای آبیاری محصولات مختلف باشد. مطالعه حاضر، مروری بر مطالعات انجام شده در خصوص اثرات آبیاری شیرابه محل دفن زباله بر ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و زیستی خاک و همچنین رشد، عملکرد و تغذیه گیاه است که برگرفته از 110 مقاله در بازه زمانی سال‌های 1989 تا 2023 از پایگاه‌های اطلاعاتی Web of Science، Google Scholar، ScienceDirect و SID است. بررسی‌ها نشان داده اثر شیرابه زباله بر خاک بسته به نوع، ترکیب و pH شیرابه و بعلاوه بافت، کانی‌های تشکیل‌دهنده و pH خاک می‌تواند سبب تغییرات متفاوتی در ویژگی‌های مختلف خاک شود. به‌طور کلی آبیاری شیرابه موجب افزایش شوری، میزان نیتروژن، آب قابل‌استفاده خاک و همچنین افزایش فعالیت و جمعیت میکروبی خاک می‌شود. از طرف دیگر محققان با کاربرد شیرابه زباله جهت آبیاری گیاهان نتایج بسیار متغیری را بدست آوردند. در بعضی از مطالعات افزایش رشد و عملکرد گیاهان پس از آبیاری شیرابه زباله مشاهده شد، ولی در نتایج دیگر نشانه‌هایی از اثرات منفی شیرابه نظیر کاهش جوانه‌زنی بذر، رشد گیاه و همچنین سوختگی برگ، سمیّت گیاهی و از بین رفتن کامل گیاه به‌دلیل افزایش میزان شوری و فلزات سنگین و دیگر ترکیبات شیرابه یافت شد. از یافته‌ها در این زمینه می‌توان نتیجه گرفت، اثر آبیاری شیرابه زباله بر گیاه به گونه‌ گیاهی، میزان تحمل گیاه، نوع و ترکیب شیرابه و همچنین شیوه و میزان آبیاری بستگی داشته و برای حصول عملکرد بیشتر بایستی از استفاده مکرر شیرابه خام جلوگیری کرده و یا به‌صورت رقیق‌شده آن را بکار برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 09 فروردین 1402
  • تاریخ دریافت: 17 اسفند 1401
  • تاریخ بازنگری: 04 فروردین 1402
  • تاریخ پذیرش: 09 فروردین 1402