ارزیابی مدل AquaCrop برای شبیه سازی عملکرد گیاه گندم تحت سناریوهای مختلف مدیریت زراعی در قزوین

جرعه نوش, محمدهادی; اگدرنژاد, اصلان; شاهرخ نیا, محمد علی; ابراهیمی پاک, نیازعلی

doi:10.22098/mmws.2023.12533.1248

ارزیابی مدل AquaCrop برای شبیه سازی عملکرد گیاه گندم تحت سناریوهای مختلف مدیریت زراعی در قزوین

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس

² استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

³ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

⁴ استاد بخش آبیاری و فیزیک خاک، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

10.22098/mmws.2023.12533.1248

چکیده

مدل‌های گیاهی برای بهینه‌سازی عوامل مدیریتی در محیط‌های متغیر استفاده می‌شود. در این مطالعه، مدل آکوکراپ نسخه شش، در پیش‌بینی زیست‌توده و عملکرد محصول گندم پاییزه در سه سال زراعی در نیمه شمالی ایران و در منطقه قزوین بکار رفت. داده‌های سال زراعی اول برای واسنجی و داده‌های سال‌های دوم و سوم زراعی برای صحت‌سنجی مدل بکاربرده‌شد. مقادیر اندازه‌گیری‌شده زیست‌توده و عملکرد دانه، جهت تعیین پارامترهای واسنجی در سال اول بکار رفت. مدل واسنجی‌شده، دقت بالایی در شبیه‌سازی زیست‌توده، عملکرد دانه و بهره وری آب نشان داد. مدل، مقادیر زیست‌توده را با دقت بالاتری نسبت به عملکرد، شبیه‌سازی نمود. در مرحله واسنجی، مقادیر ضریب باقیمانده (CRM)، میانگین مربعات خطای نرمال‌شده (NRMSE)، شاخص سازگاری (d) برای زیست‌توده به ترتیب 15/0-، 17/0، 92 درصد بود. این مقادیر در مرحله صحت‌سنجی برای زیست‌توده به ترتیب 1/0-، 24/0 و 92 درصد و برای عملکرد به ترتیب 03/0-، 06/0 و 80 درصد بدست آمد. با اجرای مدل در سناریوهای مختلف اقلیمی، تاریخ کشت و کم آبیاری مشخص شد حداکثر تاخیر در تاریخ کشت در 15 آبان است. کاهش 25 درصدی آب آبیاری، عملکرد دانه در سال‌های مرطوب، نرمال و خشک را به ترتیب تا 15، 20 و 28 درصد و کاهش 50 درصدی آب آبیاری، مقدار آن را به ترتیب تا 20، 25 و 45 درصد کاهش داد. استفاده از مدل آکواکراپ، به عنوان روشی کم‌هزینه و با صرف زمان کم، گذر از اندازه‌گیری‌های سخت و زمان‌بر مزرعه‌ای را ممکن می‌سازد و به عنوان روشی مناسب در تخمین عملکرد گندم در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات