ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضه به فرآیند رگبار لحظه‌ای با استفاده از مفاهیم سیستم کنترل سیمولینک نرم‌افزار متلب

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 استادیار/ گروه مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 استاد/ گروه مهندسی آب، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در بین انواع متعددی از مدل‌های بارش-رواناب، روش‌های آب‌نمود واحد هنوز یک ابزار مفید برای ارزیابی سیلاب در بسیاری از حوضه‌ها خصوصا حوضه‌های فاقد آمار است. آب‌نمود واحد همان تابع پاسخ پالس واحد یک سیستم خطی هیدرولوژیکی است. در این پژوهش با استفاده از مفهوم تئوری سیستم خطی، توابع پاسخ پالس واحد اجزای تشکیل‌دهندة رواناب (رواناب سطحی و جریان پایه) به کمک مدل مخازن مرتبط و با استفاده از ابزار سیمولینک در نرم‌افزار متلب (تانک-سیمولینک) برای چند رویداد سیلابی مربوط به دو حوضة ناورود استان گیلان با اقلیم مرطوب و حوضة لیقوان استان آذربایجان‌شرقی با اقلیم کوهستانی نسبتاً خشک استخراج شده است. پاسخ کل جریان آبراهه‌ای این حوضه‌ها، به‌عنوان یک تلفیق خطی از آب‌نمود‌های واحد جریان رواناب سطحی و جریان پایه نمایش داده شده است. وابستگی داخلی مخازن با استفاده از توابع نمایی از متغیرهای مدل توصیف شده‌اند. ارزیابی متغیرهای مدل با استفاده از روش بهینه‌سازی تکامل پیچیدة مختلط یا به اختصار SCE-UA که یک روش مفهومی برای بهینه‌سازی است، انجام شد. نتایج نشان دادند که ابزار سیمولینک در نرم‌افزار متلب توانایی برآورد مقادیر رواناب ناشی از بارش را که توسط مدل تانک توصیف شده است، دارا بوده و ابزار مناسبی جهت شبیه‌سازی مدل‌های هیدرولوژیکی به‌شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات