کارائی روش راکتور ناپیوسته متوالی (SBR) در تصفیة فاضلاب شهری و ارزیابی خطر استفاده از آن در کشاورزی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری/ گروه محیط زیست، دانشکدة منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

2 استادیار/ گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

چکیده

امروزه استفاده مجدد از فاضلاب گزینه مناسبی برای حفظ منابع آبی موجود به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. در همین راستا، تصفیه‌خانه فاضلاب شهر یزد در ابتدا به روش برکه‌های تثبیت (لاگون) و تالاب مصنوعی شروع به کار کرده و در سال 1391، سیستم راکتور ناپیوسته متوالی (SBR) جایگزین آن‌ها شد. در حال حاضر بخشی از پساب خروجی از این واحدها برای آبیاری و بخش دیگر به تالاب مصنوعی این تصفیه‌خانه هدایت می‌شود. با توجه به وجود برخی استانداردهای محیط‌زیستی برای استفاده مجدد از پساب تصفیه شده، اصلی‌ترین اهداف پژوهش حاضر شامل بررسی میزان کارائی سیستم SBR در تصفیه فاضلاب و مقایسه آن با میزان کارائی دو روش برکه‌های تثبیت و تالاب مصنوعی و ارزیابی ریسک استفاده از خروجی SBRs برای مصارف کشاورزی بوده است. نمونه‌های فاضلاب ورودی و خروجی از واحدهای SBR تصفیه‌خانه فاضلاب شهر یزد به‌مدت یک ‌سال (1398-1397) مورد بررسی قرار گرفتند. به‌منظور اندازه‌گیری میزان Turbidity، BOD، TSS،COD ، NH3، TP، EC،TDS و pH، از روش استاندارد APHA استفاده شد. نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که میزان کارائی روش SBR در کاهش پارامترهای مورد بررسی به‌ترتیب برابر 96، 95، 94، 93، 88، 52، 22، 16 و 5 درصد است. هم‌چنین مشخص شد که میزان کارائی روش SBR از دو روش قبلی بیش‌تر است. در پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی ریسک استفاده از پساب در کشاورزی از شاخص جامع آلودگی (CPI) استفاده شد و میانگین مقادیر به‌دست آمده از پارامترهای مورد بررسی با حد مجاز تعیین شده آن‌ها توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران (DOE) و آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا (USEPA) مقایسه شد. نتایج حاصل از محاسبه میانگین ماهانه CPI نشان داد که بر اساس حد مجاز DOE، استفاده از فاضلاب خروجی از واحدهای SBR تصفیه‌خانه شهر یزد برای مصارف کشاورزی و آبیاری فضای سبز مناسب است و کیفیت پساب در طبقه تمیز قرار دارد، اما بر اساس حد مجاز USEPA، دارای ریسک است و کیفیت آب در طبقة با آلودگی متوسط و در برخی ماه‌ها در طبقه با آلودگی شدید قرار دارد. هم‌چنین مشخص شد مؤثرترین پارامترها در افزایش میزان CPI، پارامترهای turbidity و TDS هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسلامی، ه.، غلمانی، س.و.، صالحی وزیری، اکبر.، حسین‌شاهی، د.، قلعه‌عسکری، س.، طالبی همت آبادی، پ.، و معراجی‌مقدم، ط. (1394). مقایسه عملکرد برکه‌های تثبیت و تالاب مصنوعی با جریان زیر سطحی در تصفیه فاضلاب شهری در یزد. آب و فاضلاب، 26(6)، 100-106.
اکبری، ح.، حبیبی‌پور، ا.، پورچیت ساز، آ.، و تیموری، م. (1391). تالآب‌های مصنوعی فرصتی برای حفظ تنوع زیستی (مطالعه موردی: ‌تصفیه‌خانه یزد). محیط‌زیست (ویژه‌نامه تالاب‌ها)، 54، 57-53.
انبیر، ل.، و نوری، ز. (1397). بررسی کیفیت پساب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب شهری اکباتان جهت کاربرد در اراضی کشاورزی و فضای سبز. مدیریت اراضی، 6(1)، 95-102.
تکدستان، ا.، مهردادی، ن.، و ترابیان، ع. (1390). بررسی کارایی راکتور ناپیوسته متوالی (SBR) در تصفیه فاضلاب در شرایط مختلف بهره برداری و راهبری. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 13(2)، 11-1.
دادرسی سبزوار، ا.، خسروشاهی، م.، و برآبادی، ح. (1393). ارزیابی کارایی پسآب تصفیه ‌شدۀ شهری در احیاء مناطق بیابانی (بررسی موردی: تصفیه‌خانۀ فاضلاب شهر سبزوار). مدیریت بیابان، 2(3)، 37-49.
دیندارلو، ع.، و دستورانی، م. (2017). بررسی کارایی تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال در تأمین کیفیت پساب برای مصارف آبیاری (مطالعه موردی: تصفیه‌خانه فاضلاب کرمانشاه). آب و توسعه پایدار، 4(2)، 31-40.
سالاری، ف.، سرهنگ زاده، ج.، و زارع خورمیزی، م. (1401). نقش و اهمیت تالآب‌های مصنوعی سد کاسه‌‌رود ابرکوه و تصفیه‌خانه استان یزد به‌عنوان زیستگاه پرندگان مهاجر. پژوهش‌های جانوری، 35(1)، 28-34.
سبحان، س.، ‌‌آیت‌اللهی، ش.، احتشامی، م.، حسین‌شاهی، د.، غلمانی، س.، صالحی وزیری، ا.، و طالبی، پ. (1391). بررسی کارایی گیاه‌ لویی در تالاب مصنوعی زیرسطحی در تصفیه فاضلاب شهری یزد. بهداشت و توسعه، 1(4)، 265-274.
فرزداکیا، م.، احرامپوش، م.، کرمانی، م.، ندافی، ک.، و ابویی مهریزی، ا. (1392). بررسی راندمان و تعیین ضرایب سینتیکی حذف نوترینت‌ها در نیزار زیر‌سطحی تصفیه‌خانه فاضلاب شهر یزد. سلامت و بهداشت، 4(1)، 7-20.
مهرآوران، ب.، انصاری، ح.، بهشتی، ع.، و اسماعیلی، ک. (1394). بررسی امکان استفاده از پساب تصفیه شده در آبیاری با توجه به اثرات زیست محیطی آن (مطالعه موردی پساب خروجی تصفیه‌خانه پرکندآباد مشهد). آبیاری و زهکشی ایران، 9(3)، 447-440.
نورمرادی، ح.، کریمی، ح.، علی حسینی، ا.، باقی، ا.، و فرخی مقدم، ک. (1393). ارزیابی عملکرد تصفیه‌خانه فاضلاب شهر ایلام در حذف کل کلی فرم، کلی‌فرم مدفوعی و سایر عوامل موثر بر کیفیت آب. دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 22(1)، 77-83.
واثقی، ا.، زارع مهرجردی، م.، نیکویی، ع.، و مهرابی بشر آبادی، ح. (1400). ارزیابی ریسک مصرف‌های پساب خروجی از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری (مطالعه موردی: تصفیه‌خانه شمال شهر اصفهان). علوم محیطی، 19(2)، 57-70.
Akbari, H., Habibipour, A., Pourchitsaz, A., & Teimouri, M. (2014). Artificial wetlands, an opportunity for conservation of biodiversity (Case study: wastewater treatment plant of Yazd city). Environmental Science and Engineering, 54, 53-57 (in Persian).
Alihosseini, S.H., Torabian, A., & Semiromi, F.B. (2020). Evaluation of treated municipal wastewater effluent for agricultural irrigation purposes using the fuzzy effluent quality index (FEQI). Water Supply, 20(1), 148-156.
Anbir, L., & Noori, Z. (2018) Investigation of Effluent Quality of Ekbatan Wastewater Treatment Plant for Farm and Green Space Irrigation. Land Management, 6(1), 95-102 (in Persian).
APHA, (1999). Standard methods for the examination of waste water. 20th Edn. American Public Health Association, American Water Works Association, Water Environment Federation. http://dx.doi.org/10.2105/AJPH.51.6.940-a.
Dadrasi Sabzevar, A., Khosroshahi, M., & Barabadi, H. (2014). Feasibility Assessment of use of refined urban Wastewater for Reclamation of Arid Lands (Case study: The urban wastewater treatment plant of Sabzevar). Desert Management, 2(3), 37-49 (in Persian).
Dindarlou, A., & Dastourani, M. (2018). Investigation of the efficiency of sewage treatment using activated sludge method to supply water for reuse in agricultural irrigation (Case study: Kermanshah Sewage Treatment Plant). Water and Sustainable Development, 4(2), 31-40 (in Persian).
Eslami, H., Ghelmani, S.V., Salehi Vaziri, A., Hosseinshahi, D., Ghaleaskari, S., Talebi Hemmatabadi, P., & Merajimoghadam, T. (2015). Comparing the efficiency of stabilization ponds and subsurface constructed wetland in domestic sewage treatment in City of Yazd. Water & Wastewater, 26(6), 100-106 (in Persian).
Eslami, H., Hematabadi, P.T., Ghelmani, S.V., Vaziri, A.S., & Derakhshan, Z. (2015) The performance of advanced sequencing batch reactor in wastewater treatment plant to remove organic materials and linear alkyl benzene sulfonates. Jundishapur Journal of Health Sciences, 7(3), 33-39.
Farzadkia, M., Ehrampoush, M.H., Sadeghi, S., Kermani, M., Ghaneian, M.T., Ghelmani, V., & Abouee Mehrizi, E. (2014). Performance evaluation of wastewater stabilization ponds in Yazd-Iran. Environmental Health Engineering and Management Journal, 1(1), 7-12.
Farzadkia, M., Ehrampoush, M., Nadafi, K., Kermani, M., & Abouee Mehrizi, E. (2013). Investigating efficiency and kinetic cofficients of the nutrient's removal in the subsurface artificial wetland of Yazd's wastewater treatment plant. Health and Hygiene, 4(1), 7-20 (in Persian).
Hejabi, N., Saghebian, S. M., Aalami, M. T., & Nourani, V. (2021). Evaluation of the effluent quality parameters of wastewater treatment plant based on uncertainty analysis and post-processing approaches (case study). Water Science and Technology, 83(7), 1633-1648.
Mehravaran, B., Ansary, H., Beheshti, A., & Esmaili, K. (2015). Investigate the feasibility of using wastewater purication in irrigation due to its environmental impacts (The effluent treatment plants parkandabad Mashhad). Iranian Journal of Irrigation & Drainage, 9(3), 440-447 (in Persian).
Miri, M., Jamshidi, S., Derakhshan, Z., Gholizadeh, A., Karimi, H., Amanalikhani, S., & Hashemi, S.Y. (2016). Spatial analysis and source identification of particulate matter (PM10) in Yazd city. Journal of Community Health Research, 5(1), 45-56.
Nourmoradi, H., Karimi, H., Alihosseini, Baghi, A., & Farokhimoghadam, K. (2014). Survey on the performance of Ilam wastewater treatment plant in the removal of coliform, fecal coliforms and other parameters effected on water quality, Ilam University of Medical Science, 22(1), 77-83 (in Persian).
Odjadjare, E.E.O., & Okoh, A.I. (2010). Physicochemical quality of an urban municipal wastewater effluent and its impact on the receiving environment. Environmental Monitoring and Assessment, 170, 383–394.
Reed, S., Parten, S., Matzen, G., & Pohrent, R. (1996). Water reuse for sludge management and wetland habitat. Water Science and Technology, 33(10-11), 213-9.
Sadeghi, A., Larimian, T., & Molabashi, A. (2012). Evaluation of renewable energy sources for generating electricity in province of Yazd: a fuzzy MCDM approach. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 1095-1099.
Salari, F.S., Sarhangzadeh, J., & Zare Khourmizi, M. (2022). The role and importanc of the artificial lagoon of Yazd refinery and Kasehrood Abarkooh dam as a habitat for migratory birds. Animal Research (Iranian Journal of Biology), 35(1), 28-43 (in Persian).
Sanaei, A., Azimi, A.A., Mehrdadi, N., & Reeisi, H. (2009). Combination of improved anaerobic pond and constructed subsurface wetland for domestic wastewater treatment. Proceedings of the 1st Conference of Wetland in Kermanshah, Kermanshah, Iran.
Shahraki, S.Z., Sauri, D., Serra, P., Modugno, S., Seifolddini, F., & Pourahmad, A. (2011). Urban sprawl pattern and land-use change detection in Yazd, Iran. Habitat International, 35(4), 521-528.
Shakir, E., Zahraw, Z., & Al-Obaidy, A.H. (2017). Environmental and health risks associated with reuse of wastewater for irrigation. Egyptian Journal of Petroleum, 26(1), 95-102.
Shutes, R.B.E. (2001). Artificial wetlands and water quality improvement. Environment International, 26(5-6), 441-447.
Sobhan, S., AyatollahiI, S., Ehteshami, M., Hosseinshahi, D., Ghelmani, S., Salehi Vaziri, A., & Talebi, P. (2013). The efficiency of Typha Latifolica in subsurface flow constructed wetland for wastewater treatment. Health and Development, 1(4), 265-274 (in Persian).
Spellman, F.R., & Drinan, J. (2014). Wastewater stabilization ponds. Boca Raton: CRC Press.
Takdastan, A., Mehrdadi, N., & Torabian, A. (2011). An investigation on the efficiency of SBR in different operation conditions. Environmental Science and Technology, 13(2), 1-11 (in Persian).
Tsalkatidou, M., Gratziou, M., & Kotsovinos, N. (2009). Combined stabilization ponds-constructed wetland system. Desalination, 248(1-3), 988-997.
USEPA, (2004). Guidelines for water reuse. Washington, DC, 450.
Vaseghi, E., Zare Mehrjerdi, M., Nikouei, A., & Mehrabi Boshrabadi, H. (2021). Risk assessment of using output effluent of urban wastewater treatment plants (Case study: Northern Isfahan wastewater treatment plant). Environmental Sciences, 19(2), 57-70 (in Persian).
Wilcox, L. (1955). Classification and use of irrigation waters (No. 969). US Department of Agriculture.
Yang, Y., Kim, K.R., Kou, R., Li, Y., Fu, J., Zhao, L., & Liu, H. (2022). Prediction of effluent quality in a wastewater treatment plant by dynamic neural network modeling. Process Safety and Environmental Protection, 158, 515-524.
You, Z.J., Lu, J.X., & Liu, Y.Y. (2009). The improvement of calculation formula of comprehensive pollution index. Environmental Science, 21, 101-102.