TY - JOUR ID - 1926 TI - تدوین الگوی کشت بهینه به‌منظور مدیریت تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت شهریار JO - مدل سازی و مدیریت آب و خاک JA - MMWS LA - fa SN - AU - صالحی شفا, نیما AU - بابازاده, حسین AU - آقایاری, فیاض AU - صارمی, علی AU - غفوری, محمد‌رضا AU - صفوی, مسعود AU - پناهدار, علی AD - دانش‌آموخته دکتری/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران AD - استاد/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران AD - استادیار/ گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران AD - استادیار/گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران AD - دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد/ بخش مهندسی آب و محیط ‌زیست، مهندسین مشاور سازه‌پردازی ایران، تهران، ایران AD - دانشجوی دکتری/ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران AD - دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد/ گروه سازه‌های هیدرولیکی، دانشکده مهندسی عمران و محیط‌ زیست، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 3 IS - 2 SP - 217 EP - 235 KW - الگوی کشت KW - تغییرات سطح آب زیرزمینی KW - نسبت درآمد به هزینه KW - نیاز آبی DO - 10.22098/mmws.2022.11792.1169 N2 - در تحقیق حاضر، یک مدل شبیه‌سازی- بهینه‌سازی تهیه شد. به این منظور ابتدا با استفاده از سیستم مدل‌سازی آب‌ زیرزمینی (GMS) تراز آب زیرزمینی شبیه‌سازی شد، سپس شش سناریو بر اساس سطح آب زیرزمینی به‌منظور بهره‌برداری بهینه از آبخوان دشت شهریار تعریف شد. پس از این مرحله تراز آب زیرزمینی به‌وسیلة مدل شبکه عصبی مصنوعی (ANN) برآورد شد. در نهایت توسط الگوریتم ژنتیک چندهدفه (NSGA-II)، دو تابع هدف درآمد به هزینه و تغییرات سطح آب زیرزمینی بر اساس سطح زیرکشت، منابع آب زیرزمینی و سطحی برآورد شدند. در این تحقیق، جهت افزایش دقت مصارف بهینه آب زیرزمینی و سطحی، مقادیر بهره‌برداری از منابع آب سطحی نیز برآورد شد. نتایج نشان داد که بیش‌ترین پارامتر نسبت درآمد به هزینه حاصل شده، مربوط به ناحیه شهریار سپس ناحیه رباط کریم و در آخر ناحیه اسلامشهر بوده و الگوی کشت و حجم نیاز آبی بهینة کل محدوده مطالعاتی نسبت به شرایط فعلی به میزان 36 درصد و حجم مصرف آب کشاورزی 44 درصد کاهش یافته‌اند. تغییرات تراز و بیلان بهینه آب زیرزمینی همزمان با کاهش مصارف آب زیرزمینی در بخش کشاورزی افزایش قابل ملاحظه‌ای به اندازه 17 متر و 394 میلیون مترمکعب داشته‌اند. هم‌چنین، بیلان حاصل از سناریوی سوم GMS، 203 میلیون مترمکعب برآورد شد که نسبت به بیلان حاصل از این مدل، 313 میلیون مترمکعب افزایش یافته و باعث افزایش تغییرات سطح آب زیرزمینی به اندازة 13 متر شده است. مقدار تغییرات تراز آب زیرزمینی حاصل از سناریوی سوم نسبت به مدل شبکه عصبی 11 متر برآورد شد. در تحقیق حاضر، برنامه‌ریزی الگوی کشت و بهره‌برداری بهینه از منابع آبی در مقایسه با سناریوی سوم و مدل شبکة عصبی، به‌عنوان الگوی برنامه‌ریزی بهینه آبی انتخاب شد. UR - https://mmws.uma.ac.ir/article_1926.html L1 - https://mmws.uma.ac.ir/article_1926_abdb3a8083a4df0200001263c9c4fd98.pdf ER -