TY - JOUR ID - 1869 TI - بهینه‌سازی مقدارکود نیتروژن و تقسیط آن برای گیاه ذرت با استفاده از مدل‌سازی سطح-پاسخ JO - مدل سازی و مدیریت آب و خاک JA - MMWS LA - fa SN - AU - نیسی, کریم AU - اگدرنژاد, اصلان AU - عباسی, فریبرز AD - دانشجوی کارشناسی ارشد/گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران AD - استادیار/ گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران AD - استاد/ مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 3 IS - 4 SP - 60 EP - 76 KW - اجزای عملکرد KW - تقسیط کود KW - طرح مربع مرکزی KW - غلظت روی DO - 10.22098/mmws.2022.11488.1132 N2 - بهینه‌سازی مقدار و تقسیط کود نیتروژن می‌تواند سبب افزایش زمان دسترسی گیاه به این منبع غذایی پرمصرف شده و عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان زراعی را افزایش دهد. در این پژوهش به‌منظور تعیین مصرف بهینة کود نیتروژن برای گیاه ذرت با استفاده از روش سطح-پاسخ، از داده‌های مستخرج از طرح تحقیقاتی اجرا شده در مزرعة 500 هکتاری مؤسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر در دو سال زراعی استفاده شد. تیمارهای مورد بررسی در طرح مذکور شامل مقدار کود نیتروژن در سه سطح (N1؛ 100 درصد نیاز کودی، N2؛ 60 درصد نیاز کودی و N3؛ 50 درصد توصیه کودی)، زمان تقسیط کود به سه صورت (T1؛ دو تقسیط، T2؛ سه تقسیط و T3؛ چهار تقسیط) و روش آبیاری مزرعه، جویچه‌ای بود. شاخص‌های آماری مورد استفاده شامل جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، جذر میانگین مربعات نرمال شده (NRMSE)، میانگین خطای اریب (MBE)، کارایی مدل (EF)، شاخص توافق (d) و ضریب تبیین (R2) است. نتایج نشان داد که مدل رگرسیونی مورد استفاده قابلیت پیش‌بینی صفات عملکرد، وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، طول بلال و میزان روی دانه را داشت. بنابراین مدل برای همة‌ صفات دچار خطای کم‌برآوردی (0 ≥ MBE) شد. دقت مدل رگرسیونی برای میزان روی دانه در دستة خوب (0.2 ≥ NRMSE ≥0.1) و برای سایر صفات در دستة عالی (1/ 0≥ NRMSE ≥ صفر) قرار داشت. به‌جز تعداد ردیف در بلال، سایر صفات با افزایش مقدار کود و تقسیط آن افزایش یافتند. نتایج بهینه‌سازی کلیة صفات نشان داد که، اگر نیاز کودی به‌صورت کامل (N1) و تعداد تقسیم به پنج نوبت افزایش یابد؛ مقدار عملکرد، وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، طول بلال و مقدار روی دانه به‌ترتیب 6، 9، 12، 18.5 و 19.6 درصد نسبت به مقادیر حداکثر این متغیرها افزایش خواهد یافت. بنابراین، اعمال این سناریو در مزرعه برای بهبود عملکرد و شاخص‌های عملکردی مانند غلظت روی دانه ذرت پیشنهاد می‌شود. UR - https://mmws.uma.ac.ir/article_1869.html L1 - https://mmws.uma.ac.ir/article_1869_2893271c66a84cddd142baa869dcc3fb.pdf ER -