%0 Journal Article %T ارزیابی مراحل فنوفازهای رشد درخت زرشک و اثر تغییر اقلیم بر نیاز آبی آن در ایران %J مدل سازی و مدیریت آب و خاک %I دانشگاه محقق اردبیلی %Z 2783-2546 %A رضائی, حسن %A معتمدی راد, محمد %D 2023 %\ 06/22/2023 %V 3 %N 2 %P 78-92 %! ارزیابی مراحل فنوفازهای رشد درخت زرشک و اثر تغییر اقلیم بر نیاز آبی آن در ایران %K ایران %K زرشک %K فنولوژی %K نیاز آبی %K RCP %R 10.22098/mmws.2022.11189.1105 %X یکی از راه‌های افزایش راندمان مصرف آب و مدیریت آب در تأمین نیاز آبی گیاهان زراعی در نظر گرفتن متغیرهای تأثیرگذار بر مصرف آب، شامل نیاز آبی و میزان تبخیر و تعرق است. در این راستا، تبخیر و تعرق در واقع شاخص تعیین‌کننده‌ای در فرآیند رشد گیاه است و میزان آن برابر با نیاز آبی گیاه در نظر گرفته می‌شود. در پژوهش حاضر، مراحل فنولوژیکی درخت زرشک بی‌دانه بر اساس مشاهدات میدانی در ایستگاه هواشناسی سینوپتیک قاین مشخص شد. در ادامه، برای تعیین نیاز آبی باید میزان تبخیر و تعرق مرجع در ضریب گیاهی ضرب شود. از آمار 18 ایستگاه هواشناسی معتبر از سال 1987 تا 2017 در مقیاس زمانی ساعتی و روزانه برای دوره پایه و برای دوره آینده نزدیک ( 2059-2030) و آینده دور (2089-2060) بر اساس سناریوی بدبینانه RCP8.5 و سناریوی خوش‌بینانه RCP4.5 استفاده شد. نتایج نشان داد که زرشک شش مرحله فنولوژیکی برای تکمیل دوره رشد و نمو از اوایل فروردین تا اواخر آبان نیاز دارد. هم‌چنین، میزان نیاز آبی درخت زرشک در دوره پایه (2017-1987) به‌صورت روزانه منطقه شرق مورد مطالعه بیش‌تر از غرب و شمال غرب منطقه است ولی در مجموع، نیاز آبی شمال غرب و غرب بیش‌تر از شرق منطقه مورد مطالعه بوده که دلیل آن افزایش طول مرحله فنولوژی زرشک در منطقه یاد شده است. نتایج تغییر اقلیم نشان داد که نیاز آبی روزانه زرشک ( 2059-2030) بر اساس مدل RCP8.5 در طول فصل رشد بین 8/5-5/4 میلی‌متر در روز متغیر و مجموع نیاز آبی 1260-990 میلی‌متر است. نیاز آبی روزانة زرشک بر اساس مدل RCP4.5 بین 5/6-8/5 میلی‌متر در روز متغیر و مجموع نیاز آبی 990-1290 میلی‌متر است. بر اساس نیاز آبی روزانه زرشک بر اساس مدل RCP4.5 (2089-2060) بین 5-4 میلی‌متر در روز متغیر و مجموع نیاز آبی 1150-960 میلی‌متر و نیاز آبی روزانه زرشک بر اساس مدل RCP8.5 بین 2/5-8/4 میلی‌متر در روز متغیر و مجموع نیاز آبی 1300-950 میلی‌متر است. در نهایت بررسی پارامترهای اقلیمی دوره پایه و آینده مشخص کرد که تغییر اقلیم بر نیاز آبی کشت زرشک در ایران بر اساس سناریوی خوش‌بینانه و بدبینانه تأثیرگذار بوده و کشاورزان و برنامه‌ریزان را در انتخاب مکان مناسب جهت کشت زرشک یاری می‌کند. %U https://mmws.uma.ac.ir/article_1763_2ff7dca378f44641bb1820b45bf8c095.pdf