%0 Journal Article %T اثر خاک‌پوش‌های زیستی بر مقاومت برشی کانال‌های خاکی تحت شبیه‌سازی باران و فرسایش خاک %J مدل سازی و مدیریت آب و خاک %I دانشگاه محقق اردبیلی %Z 2783-2546 %A حسینی, سید احمد %A شریفی, فرود %A غریب رضا, محمدرضا %D 2023 %\ 03/21/2023 %V 3 %N 1 %P 98-114 %! اثر خاک‌پوش‌های زیستی بر مقاومت برشی کانال‌های خاکی تحت شبیه‌سازی باران و فرسایش خاک %K بهینه‌سازی %K شبیه‌سازی بارندگی %K فرسایش %K کانال خاکی %K خاک‌پوش زیستی %K مقاومت برشی %R 10.22098/mmws.2022.11144.1101 %X پژوهش حاضر با هدف تعیین نوع و مناسب‌ترین سطح از خاک‌پوش‌های زیستی و اثر آن‌ها بر متغیرهای مقاومت فرسایشی خاک دیواره جانبی کانال‌های زهکش دشت اراضی خوزستان در آزمایشگاه شبیه‌ساز بارندگی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری انجام شد. به‌طوری‌که با استفاده از چهار نوع خاک‌پوش زیستی پایه آب، در سه سطح حداقل (C1)، متوسط (C2) و حداکثر (C3) آزمایش‌هایی روی نمونه خاک منطقه مورد پژوهش انجام شد. هر یک از تیمار‌های آزمایشی روی فلومی با شیب جانبی 1 به 25/1 مشابه شیب جانبی کانال‌ها در طبیعت، در دو شدت‌ بارندگی 30 و 80 ‌میلی‌متر بر ساعت، در سه نوبت تکرار و شبیه‌سازی شدند. در هر آزمایش مقاومت برشی تیمارها اندازه‌گیری شد. آزمایش‌ها در طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در قالب کرت‌های خرد شده اجرا و داده‌ها با به‌کارگیری نرم‌افزار SAS تجزیه و میانگین‌ها با استفاده از آزمون چنددامنه SNK مقایسه شدند. در نهایت با استفاده از مدل‌های ریاضی با بهینه‌سازی و کمینه‌سازی مقادیر رسوب و هزینه‌های اقتصادی، مناسب‌ترین تیمار تثبیت‌کننده جداره جانبی زهکش‌ها تعیین شد. نتایج مشخص نمود که تنها خاک‌پوش‌های زیستی 2 و 4 بر مقاومت برشی تأثیر مثبت داشته‌اند. هم‌چنین، بر هم‌کنش دو متغیر شدت بارندگی با نوع تیمار بر میزان مقاومت برشی معنی‌دار و بر هم‌کنش متغیرهای شدت بارندگی با سطح خاک‌پوشش غیرمعنا‌دار در سطح 5 درصد ارزیابی شد. ضمناً بر هم‌کنش نوع تیمار با سطح مواد نیز معنا‌دار شد. پس از تحلیل مهندسی سیستم و بهینه‌سازی مقادیر رسوب و هزینه‌های اقتصادی مشخص شد که خاک‌پوش 2 در سطح C3 بهترین کارایی در افزایش مقاومت برشی را دارد. لذا برهم‌کنش پارامترهای شدت بارش با سطح خاک‌پوش مورد استفاده در سطح 5 درصد معنا‌دار نبود. ضمناً برهم‌کنش نوع تیمار با سطح مواد مورد استفاده نیز معنا‌دار شد. با توجه به نتایج تجزیه واریانس در بررسی نقش شدت بارش بر تیمارهای خاک‌پوش زیستی، مشخص شد که شدت بارش بر میزان مقاومت برشی اثر داشته است. نتایج پس از انجام مهندسی سیستم و تحلیل‌های مربوط به بهینه‌سازی مقادیر رسوب و هزینه‌های اقتصادی مشخص نمود که خاک‌پوش 2 در سطح C3 بهترین کارایی در افزایش مقاومت برشی را دارد. %U https://mmws.uma.ac.ir/article_1743_b76d92cd43210b07547ae1bfcdc47797.pdf